Рубрика: Физика

Қатты дененің жазық деп аталатын, яғни барлық нүктелерінің траекториялары параллель жазықтарда жататын козғалысын карас- тырайық. Бұл жағдайларда қозғалыс бір параллель жазықтардағы дене қимасының козғалысымен толык анықталады.

Адам салмақты көтеріп жэне ұстап тұру үшін күш салуы керек: ол қолын төмен тартқан салмактың күшін сезеді. Адам жүк тиелген ар- баны жылдамдық беру үшін, яғни, орнынан қозғау үшін итергенде, өз қолының күшін арбаға...

Масса Дененің күш эрекетінен алған үдеуі тек күшке тәуелді емес, сонымен катар дененің өз қасиеттерімен де байланысты. Егер эр түрлі денелерге бірдей күшпен әрекет етсе, олардың алған үдеулері бірдей болмайды. Әрекет етуші күш неғүрлым...

И. Ньютон динамиканың үшінші заңын былай тұжырымдаған:

Жалпы, механикада күш табиғаты қарастырылмайды. Механика — дененің күш әрекетінен болатын козғалысын зерттейтін ғылым. Дегенмен, серпімділік күші ерекшеліктеріне кысқаша тоқталайық.

Материялық нүктелердің шектелген жинағын материялық нүктелер жуйесі дейді. Жүйеге енген нүктелерді санап шығуга болады. Мүндай жүйеге, егер есептің шарты бойынша молекулаларды материялық нүктелер деп санауға болса, белгілі бір көлемдегі газ мысал бола алады.

Барлық денелерге өзара тартылыс күші эрекет етеді. Тартылыс күшін анықтайтын негізгі заңды И. Ньютон төмендегі ұйғарымдарға сүйене отырып түжырымдаған.

Денелердің өзара соқтығысу процесінің физика саласындағы ең бір көрнекті мысалдарының бірі — қүрылымдық бөлшектердің шашырауы. Мысал ретінде а-бөлшектің қозғалмайтын атом ядросымен соқтығысу процесін алайық.