11 сентября, 2018 19:10
Кәсіптік білім беруді жобалаудың дәстүрлі тәсілі жеке түлға- ның жан-жақты дамуын толық қамтамасыз ете алмайды. Жеке түлғалық бағдардың нөтижелі болуына көсіби білім берудің мазмүнын айқындайтын оқу жоспарлары мен бағдарламалары- ның бүрыннан қалыптасқан принциптерінің өлі де болса өз үстемдігін жүргізіп отыруы айтарлықтай қиындықтар туғызып отыр. Сондықтан да білім беру мазмүнының варианттығын қалыптастыруға көшу қажеттігі туындауда. Ал мүндай мақсат- ты жүзеге асыра қалған күнде жеке түлға бір ғана көсіби оқу шеңберінде түрлі мамандықтарды меңгеруіне тура келеді.
Бағдарламалық-оқу қүжаттарының шектелгендігін болдыр- мау үшін, оған модульдік-блоктық сипат бере білу керек. Мүндай қүрылымдардың жобасын жасаған кезде әрбір блоктың төуелсіздігін сақтаудың, қажет болған жағдайларда кез келген блокты ауыстырудың немесе оны жаңартудың, сонымен қатар оған жаңа блоктар мен модульдерді қосудың маңызы өте зор болып келеді. Осы орайда оқушыға дидактикалық төуелсіз кәсіби оқу блоктары мен модульдерін өздері тандап алуларына мүмкіндік тудырудың да тиімді екендігін ерекше атап өткен жөн сияқты. Мүндай жағдайда оқушы өндірістік технологияның бүрыннан таралған түрлеріне үқсас болып келетін бағдарламалық-оқу қүжаттарының түрлі варианттарына сүйене отырып, өзінің көсіби білімінің мазмүнын өз бетімен жобалай алатындай дәрежеге жете де алатын көрінеді. Бүл арада өзіндік және кооперативтік оқуға да ерекше назар аударылып отырады.
Білім берудің жеке бағдарлық мазмүны информациялык- анықтамалық, оқу материалдарынан басқа проблемалық текстердн қарама-қайшы мөліметтерді, белгісіз жағдайларды да қамтуы тиіс. Әрине, оқу материалдарының оқушының өзіндік жүмьіс- тарына тигізетін пайдасы да ескеріліп отыруы қажет, яғни оқудың мазмүнын өз бетімен түсіну мен игеруді қамтамасьіз ете алатын нүсқауларды, түсініктемелерді, мазмүндық кестелер мен диаграммаларды қамтуы керек болады. Оқу материалынД8 оқушының мүның алдындағы субъективті төжірибесі ескерілі11 қана қоймай, оны қайта өзгертудің жолдары да қарастырылУЬІ керек.
Білім беру жүйесін технологияландырудың ең маңьізД концептуалды қағидасы — оқушыға оқу материалын өз еркхМ
тайДап алУ мүмкіншілігін тудыруы болып табылады. Сонымен «атар оқу технологиясы мен төсілдерін оқушылар өздері таң- д3п ала алатындай халге жетеді.
Білім берудің дөл осындай мазмүнын игерудің арқасында бүкіл оқу уақытында оқушыларды үнемі топтық оқытудан, сабақты өткізу уақытын қатаң сақтаудан бас тартып, оқушы- дарДЫҢ өзіндік бастамаларын қалыптастыруга жол ашып береді. Демек, оқу кеңістігінің ортасы кеңіп кана қоймай, ол ашық- тык сипатқа ие болады.
Орын алған өзгерістерге байланысты үстаздың көзқарастары да өзгерістерге үшырайды. Оқытушының рөлі біртіндеп кеңесші (консультанттың), төлімгер, ең бастысы — “үстаз” деп аталатын қасиетті мамандық иесі ретінде ерекше көрініс табады.
Жеке түлғаға бағытталған көсіби білім берудің басты ерекшелігі — рецептік (дағдылы) сипатқа ие болып келген оқытудың дөстүрлі өдістемелерінен бас тарту болып табылады. Ал оның орнын өндірістің бүгінгі заманғы технологиясына сай келетін педагогикалық жөне психологиялық технологиялар басуы керек. Сөйтіп, көсіби білім беруде басты назар өзін-өзі басңа- руға, өз-өзіне бақылау жасай білуге жөне өзіндік белсенділік танытуға аударылады және оқушылар өз оқу процестерін өздері үйымдастыруға қүлшыныс танытады. Мүндай кезде кәсіби жағынан маңызды болып саналатын мәселелерді шешуде жеке түлғаның өзін-өзі билеуінің гуманистік құндылық табиғаты одан өрі күшейе түседі.
Автор публикации
