9 июня, 2019 16:43
1. Жасушаның құрылысы мен қызметі.
Жасуша эволюциясы. Жасуша – өмірдің элементарлық бірлігі. Жасушалық теория және оның тіршіліктану ғылымдарын дамытудағы рөлі. Клеткалық теорияның қазіргі жағдайы. Қарапайым биологиялық молекулалар. Полинуклеотидтер. Өзін — өзі реттеуші молекулалар. Полинуклеотидтерден пептидтерге ақпарат беру. Вирустар. Алғашқы жасуша. Микоплазмалар – тірі жасушалардағы қарапайымдысы. Метаболикалық процесстердің дамуы. Фотосинтез. Аэробты тотығу. Эукариоттық жасушалардың органеллалары. Митохондриялар. Хлоропласттар. Эндоплазматикалық ретикулум. Гольджи аппараты. Лизосомдар. Пероксисомдар. Цитоқаңқа. Қараппайым микроорганизмдер. Генетикалық материал жасушадан көп жасушалы ағзаға өтуі. Жоғары организмдердің жасушалары. Ішкі ортаны қорғау. Жасушааралық коммуникациялар. Қайта жасау аппараты. Омыртқалылар жасушалары.
Кіші молекулалар, энергия және биосинтез. Жасушаның химиялық компоненттері. Метильді топ. Гидроксильді топ. Карбоксильді топ. Аминді топ. Кіші органикалық молекулалар. Қанттар. Моносахаридтер. Олигосахаридтер. Полисахаридтер. Май қышқылдары. Аминқышқылдары. Нуклеотидтер. Нуклеин қышқылдары. Пиримидинді негіздер. Пуринді негіздер. Рибонуклеин қышқылы. Дезоксирибонуклеин қышқылы.
Биологиялық жүйенің реті. Фотосинтездеуші организмдер. Тотығу – тотықсыздану реакцияларының энергиясы. Ферментативті реакция. Анаболикалық (синтездеуші) химиялық реакциялар. Катаболикалық (ыдырау) химиялық реакциялар. АТФ.
Биосинтез және реттілікті құру. Коферменттер. Биологиялық полимерлердің синтезі. Катаболиз және биосинтез үйлесімділігі. Метаболизм.
Макромолекулалар, құрылымы, түрі және ақпараттық қызметі. Молекулярлық таным процесстері. Ақуыздар. Нуклеин қышқылдары. Полисахаридтер. Макромолекулаларға ендірілген ақпарат. Ионды қарым — қатынастар. Сутегілік байланыстар. Вандервальстік қарым – қатынас. Гидрофобты қарым — қатынас. Диффузия. Гендер. ДНҚ. ДНҚ молекулалары. Комплементарлы біріктіру. ДНҚ құрылымы. ДНҚ репликациясындағы қате-лер. Гендегі нуклеотидтер реті. РНҚ көшірмелер. Ақпараттық РНҚ. Матри-цалық РНҚ. ДНҚ транскрипциясы. Транспорттық РНҚ. Генетикалық код. Рибосома.
Ақуыз құрылымы. Ақуыз молекуласының конформациясы. Дисульфидті байланыстар. b-қатпарлы қабат. a — спираль. Коллагендер. Эластин. Ақуыз-дардың құрылымдық ұйымдасуының деңгейлері. Екінші құрылымдық ақуыздар. Домендер. Жаңа ақуыздардың пайда болуы. Серинді протеиназа-лар. Аминқышқылдары. Ақуыздық субъбірлік. Ақуыз агрегаттары.
Ақуыз қызметі. Ферменттер. Коферменттер. Субстраттың байланысуы. Михаэлис-Ментен коэффициенті. Жасушаішілік мембраналар. Аллостерикалық ақуыздар.
Жасушалардың молекулярлық ұйымдасуы. Ақуыз синтезі. ДНК декодирленуі. ДНҚ-кері полимераза. РНҚ-полимераза. ДНҚ транскрипциясы. Промотор. Аминоацил – тРНК – синтетаза. Аминқышқылдық қосылыстар. Пептидил – тРНК-байланыстырушы бөлім рибосомалары. Аминоацил – тРНК-байланыстырушы бөлім рибосомалары. Ақуыз синтезінің жалпы жылдамдығы. Ақуыз синтезінің ингибиторлары.
ДНҚ репарация механизмдері. Спонтанды мутациялар жиілігі. Гендер тұрақтылығы. Апуринизация. ДНҚ-гликозилазамин.
ДНҚ репликация механизмдері. ДНҚ – полимеразалар. Репликационды вилка. Репликацияның жоғары дәлдігі. Репликация бағыты. Қос спиральды айыратын ақуыздар. ДНҚ-токоизомеразалар.
Вирустар. Вирустардың генетикалық компоненттері. Капсид. Жасуша хромосомасына вирус гендерінің қосылуы. Жасушаларды вирустармен жұқтыру. Жасушадан вирустардың шығуы. Онкогенді вирустар.
Генетикалық рекомбинация механизмдері. Жалпы рекомбинация. Сайт – арнаулы рекомбинация. Сайт-арнаулы рекомбинация ферменттері. Қозғалмалы элементтер – транспозондар.
Плазматикалық мембрана. Липидті биқабат. Мембранды ақуыздар. Мембранды көмірсулар. Кіші молекулаларды мембрана арқылы тасымалдау. Экзоцитоз, эндоцитоз.
Ішкі мембраналар және макромолекулалар синтезі. Компартментализация. Цитозоль. Эндоплазматикалық ретикулум. Гольджи аппараты. Лизо-сомдар и пероксисомдар. Қос мембраналы органеллалар. Ядро. Митохондрялар. Хлоропласттар.
Жасушалық ядро. ДНҚ хромосома құрамындағы құрылмдық ұйымдасу. Ядродағы РНҚ синтез және процессинг. Ядролық қабат. Гендер экспрессиясын бақылаудың негізгі элементтері. Жасушалық және генетикалық бақылау механизмдері. ДНҚ ретінің ұйымдасуы мен эволюциясы.
Энергияны өңдеу. Митохондриялар. Матрикс. Мембрана аралық кеңістік. Ішкі және сыртқы мембрана. Кристалар. Дем алу тізбегі. Электрондар тасымалдануы. Электрондар тасымалдануы кезіндегі бөлінетін энергия. Хлоропласттар. Митохондриялар және хлоропласттардың генетикалық жүйесі.
Цитоқаңқа. Бұлшық ет жиырылуы. Миофибрилла. Филаменттер. Кірпік-шелер мен күйдіргілердің қозғалысы. Микротүтікшелердің және активті фи-ламенттердің жалпы қасиеттері. Микротүтікшелердің ұйымдасу орталықтары. Микротүтікшелермен байланысқан ақуыздар. Бұлшық ет емес жасушалардың активті филаментері. Бұлшық ет емес жасушалардың активті филаменттерімен байланысқан ақуыздар. Аралық филаменттер. Цитоқаңқа ұйымдасуы.
Жасушааралық адгезия және жасуша сырты матриксі. Жасушалық тану және жасушалық адгезия. Жаушааралық қатынастар. Десмосомдар. Жасуша сырты матриксі. Коллаген. Коллагеннің полипептидті тізбегі. Проколлаген молекулалары. Эластин. Протеогликан. Гиалурон қышқылы. Гликозаминоглюкан тізбегі. Фибронектин. Базальды мембрана.
Жасушааралық химиялық сигнализация. Химиялық сигнализация стратегиясы. Жасушаішілік рецепторлар қатысуымен өтетін сигнализация. Жасуша сырты рецепторлар қатысуымен өтетін сигнализация. Екінші делдал қимылының механизмдері. Нысанды жасуша адаптациясы.
Жануарлар ұлпасы. Эпителиальды ұлпа. Біріктіруші ұлпа. Бұлшықет ұлпасы. Қан. Жүйке ұлпасы. Көбею ұлпасы.
Өсімдіктер ұлпасы. Меристемалық ұлпа. Қорғаушы ұлпа. Негізгі ұлпа. Өткізуші ұлпа.
Жасуша энергетикасы және зат алмасу. Зат алмасу және билогиялық мәні. Ассимиляция және диссимиляция зат алмасу процессінің екі жағы. Автотрофты және гетеротрофты организмдер.
Автотрофты организмдердегі зат алмасу процесстерінің ерекшеоіктері. Өсінді ұлпасы және хлоропласттар. Фотосинтез. Фотосинтез кезеңдері, жарық және қараңғы фазалары. Фотосинтез және Жер биосферасы.
Жасушадағы органикалық заттардың өзгеруі. Глюкоза тотығуының ферментативті жүйесі. Гликолиз. Кребс циклындағы АТФ синтезі. Митохондриялардағы электрондар тасымалының тізбегі. Анаэробты және аэробты гликолиз.
- Тірі организмдер дүниесі. Микроорганизмдер.
Биологиялық қарым – қатынастар. Тірі заттарды топтастыру. Жануарлар, өсімдіктер мен қарапайымдылар арасындағы айырмашылықтар. Қоректену тәсілдері. Табиғаттағы зат айналымы. Экожүйелер. Мекен ету орны мен экологиялық қуыс. Типтер мен түрлер арасындағы қарым – қатынас.
Бактериялар. Кох постулаты. Бактериялардың таралуы. Бактерия жасушасының құрылысы. Бактериялардың көбеюі. Сыртқы ортаның қолайсыз жағдайына төзімді болу. Бактериялардағы зат алмасу. Бактерияны танып білу әдістері. Бактерияның практикалық мағынасы. Паразиттік бактериялар. Басқа микроорганизмдер. Вирустар. Бактериофагтар. Риккетсилер. Олрадың эволюция жүйесіндегі жағдайы.
Балдырлар және саңырауқұлақтар. Өмірлік циклдар. Балдырлар. Хризофиттер. Динофлагелляттар. Көк – жасыл балдырлар. Қызыл балдырлар. Саңырауқұлақтар. Миксомицеттер. Нағыз саңырауқұлақтар. Фикомицеттер. Аскомицеттер. Базидиомицеттер. Қыналар. Саңырауқұлақтардың шаруашылық мағынасы.
- Тірі организмдер дүниесі. Өсімдіктер.
Өсімдік жасушаларының негізгі қасиеті. Жарық. Фотосинтез. Басқа органикалық қосылыстардың синтезі. Өсімдіктердегі жасушалық тыныс алу. Өсімдіктердің тірек жүйесі. Тургорлық бөліну. Плазмолиз. Өсімдіктердің ас қорытуы. Өсімдіктердің өткізу жүйесі. Өсімдік шырыны. Өсімдіктердің бөлуі. Өсімдіктердің координациясы. Тітіркенуді жеткізу. Өсімдіктердің гормондары. Фотопериодизм.
Өсімдік жасушаларының ерекшеліктері. Жасуша қабырғасының орталық рөлі. Жасушалардың қарым-қатынастары мен жасуша аралық байланыстар. Өсімдік жасушаларының ішкі ұйымдасуы. Жасушалардың өсуі мен бөлінуі.
Тұқымдық өсімдіктердің құрылысы мен қызметтері. Тамыр және оның қызметтері. Топырақ. Жапырақ және оның қызметтері. Сабақ және оның қызметтері. Транспирация. Судың қозғалысы. Қоректік заттарды тасымалдап сақтау. Өсімдіктердің шаруашылық маңызы.
Өсімдіктердің құрлықты жаулап алуы. Мүк. Сауытты өсімдіктер. Тип асты псилофиттер. Типасты плаунтәрізділер. Типасты клинжапырақтылар. Типасты папоротниктәрізділер. Тұқымдық өсімдіктер. Жалаңаштұқымдастар. Жабықтұқымдылар.
Өсімдіктер көбеюінің эволюциясы. Жыныссыз көбею. Жалаңаштұқымдастардың жынысты дамуының эволюциясы. Жабықтұқымдастар дамуының циклы. Тұқым өсуі және эмбриональды даму. Тұқымдардың шаруашылық маңызы. Өсімдік дүниесінің эволюциясының бағыты.
- Тірі организмдер дүниесі. Жануарлар.
Төменгі омыртқасыздар. Жануарларды топтастыру негіздері. Қарапайымдылар типі. Губкалар типі. Ішекқуыстылар. Жалпақ құрттар типі. Ұйымдасудың жүйелік деңгейі.
Жоғарғы омыртқасыздар. Құрлықтағы өмір сүрумен байланысты қиыншылықтар. Тікенекті құрттар. Қалқан аяқтылар (членистоногие). Олардың денелерінің жалпы құрылысы. Класстары. Рактәрізділерде эндокриннді реттеуші. Насекомдардың метаморфозы. Моллюскілер. Тікентерілілер. Жартылайхордалылар типі.
Хордалылар типі. Қабыршақтылар. Бас сүйексіз омыртқалылар. Домалақауыздылар. Сіңірлі саңырауқұлақтар. Сүйекті балықтар. Қосмекенділер. Бақалар. Бауырымен жорғалаушылар. Құстар. Сүтқоректілер.
- Дене құрылысы
Қан. Қан плазмасы. Эритроциттер. Гемоглобин. Эритроциттердің өмірлік циклы. Лейкоциттер. Лейкоциттердің қорғаныштық қызметі. Лейкоциттердің өмірлік циклы. Тромбоциттер. Қан ұюы. Қан аурулары. Қан топтары. Қан құю.
Қанайналым жүйесі. Қан таратушы тамырлар. Жүрек. Жүрек жиырылуы. Түйіндік ұлпа. Жүрек циклы. Жүрек жиырылуымен байланысты, электрлік құбылыстар. Физикалық ауыртпалықтарға төзімді жүрек жұмысы. Қан айналым жолдары. Ұрық қан айналымы. Қан жүгіру жылдамдығы. Қан қысымы. Жүрек және тамыр аурулары. Лимфатикалық жүйе. Жануарлардың басқа түрлеріндегі қан айналым.
Тыны салу және газ алмасу. Тура және тура емес тыныс алу. Тыныс алу органдарының құрылысы. Тыныс алу процессінің механикасы. Тыныс алу барысында алмасатын ауа саны. Альвеолардағы ауа құрамы. Өкпедегі тыныс алу. Қанның оттегі тасымалдауы. Қанның көмірқышқылын тасымалдауы. Асфиксия. Тыныс алуды реттеу. Өкпе пайда болуы мен эволюциясы. Жануарлардың басқа түрінің тыныс алуы.
Асқорыту. Ауыз қуысы. Өңеш. Асқорыту трактының микроскопиялық анатомиясы. Пищевод. Асқазан. Жіңішке ішек (тонкая кишка). Бауыр. Асқазан асты безі. Тамақ таралуы. Тоқ ішек (толстая кишка). Тік ішек. Асқорыту трактысының аурулары. Асқорыту химиясы. Асқорыту бездерінің стимуляция механизмі. Басқа жануар түрлерінің асқорытуы.
Зат алмасу және қоректену. Негізгі айырбас. Энергия көзі болатын, заттар. Көмірсулар, майлар, ақуыздар айырбасы. Асқорыту рационының басқа компаненнттері. Витаминдер. Майдаерігіш витаминдер. Судаерігіш витаминдер. Антиметаболиттер. Ас рационы.
Бөліну. Бүйректер және зәршығарушы жолдар. Зәрдің пайда болуы. Бүйректің реттеуші қызметі. Зәрдің құрамына ентін заттар. Бүйрек аурулары. Басқа жануарлардың бөлу жүйелері.
Механикалық қорғаныс органдары. Тері. Қаңқа. Қозғалыс типтері. Қаңқа бұлшықеті. Бұлшықет жиырылу типтері. Бұлшықет жиырылу биохимиясы. Жүрек бұлшықеті және тегіс бұлшықеттер. Төменгі жануарлар бұлшықеті.
Нерв жүйесі. Нейрондар. Жүйке импульсі. Қозуды өткізу мембранды теориясы. Синапсқа өту. Орталық жүйке жүйесі. Мидың электрикалық активтілігі. Түс. Психикалық аурулар және невроздар. Перифериялық жүйке жүйесі. Рефлекстер. Ойлау, есте сақтау және үйрену. Вегетативті жүйке жүйесі. Төменгі жануарлардың жүйке жүйесі.
Сезу органдары. Қабынуды қабылдау процессі. Сезіну. Қабынуды локализациялау. Терілік, кинестатикалық және висцеральды сезімталдық. Химиялық сезім – дәм сезу және сипап сезу. Көру. Көз. Көру химиясы.Көру дефектілері. Құлақ. Тепе-теңдік сезімі.
Эндокриндық жүйе. Эндокринды бездер. Қалқанша безі. Қосқалқанша безі. Лангерганс аралдары. Бүйрекүсті. Гипофиз. Семенниктер. Яичниктер. Эстральды және менструальды циклдар. Плацента. Басқа да эндокринды бездер. Эндокринды бездердің қарым-қатынасы. Феромондар.
Иммундық жүйе. Ағзаның қорғаушы құралдары. Иммунологиялық реакциялар. Иммунологиялық толеранттылық. Жоғары сезімталдық. Антибиотиктер. Микроорганизмдердің таралу жолдары.
Жыныс жасушалары және ұрықтану. Жыныстық көбею. Ұрықтық қабыршақтар. Плацента. Босану. Кеуделік баланы емізу. Жұмыртқа типтері. Ұсақталу(дробление) және гаструляция. Мезодерманың пайда болуы. Жүйке жүйесінің дамуы. Дене қалпының дамуы. Жүрек дамуы. Асқорыту жүйесінің дамуы. Бүйрек дамуы. Даму процесстерін реттеу. Кейіпсіздік және даму аномалиясы. Егіздер тууы. Утробаішілік өмірдің аяқталуымен байланысты болатын өзгерістер. Жыныстық көбеюдің артықшылығы. Мейоз.
Автор публикации
