9 марта, 2018 18:21
Тыңдалым эрекеті туралы тусінік. Тыцдапымның факторлары. ^Щдапымды меңгеруге қойылатын шарттар.
Лекция мақсаты: Тыңдалым әрекеті жайлы түсінік калыптастыр тындалымның маңызын ерекшелейтін басты көрсеткіштерін, тыңдалыміц алғышарттарын үйрету
Лекшія мәтіні (кыскаша):
Тындалым — «аудирование» деген терминнің білдіретін магынасы — «есі аркылы түсіну». Бүл термин айтылган не техникалык аппараттарга жазылг; аудиомәтіндегі сөздерді, сөйлемдерді тыңдай білудің нәтижесінде кабылд; және түсіну деген үғымды білдіреді.
Тілді үйрету барысында тыңдалымның сапалы болуы екі факторі байланысты: 1. Объективтік фактор. 2.Субъективтік фактор
Тыңдалымды жете меңгеру үшін койылатын алгышарттар:
- Тыңдауға үсынылатын мәтінде, эңгімеде, пікірде айтылатын баст ой түсінуге жеңіл болуы керек, үннің ыргағы мен әуені дүрыс естілу кажет.
- Тілді жаксы үйрену үшін, тыңдалым бірінші сабактан бастаг үздіксіз жүргізілуі тиіс.
- Окушының тілге катысты білімі мен дайындыгы ескерілгені жөн.
- Тыңдалымға катысты жүмыстардың бэрі бакылауға алынган дүрыс
Объективтік фактор тілді меңгеруге катысты үйренушіге берілге
аудиомәтіннің ерекшелігінен жэне оны кабылдау үшін камтамасыз етілге: жағдайдан түрады. Объективтік фактор — негізінен мэтінге байланысп факторлар.
Субъективтік фактор тындаушының, яғни тіл үйренушінің, тыңдальг процесін меңгеруге арналган дайындык деңгейімен жэне психологиялыі ерекшелігімен аныкталады.
Тындалымға арналған мэтін әр түрлі ерекшелігіне еай таңдалады:
1/ Үйренетін тілдің айырыкша белгілері мен тілдік ерекшелігіне карай;
2/ Такырыбына карай;
3/ Мазмүнына карай;
4/ Қатысымдыктүлғалардың кұрылымына карай.
Жалпы аудиомәтіңді дүрыс таңдап алу — бүкіл тыңдалым процесінік сапалы өтуіне әсер ететін бірден-бір пайдалы алғышарт. Мәтін өте киын болса окушылардын түңілуіне әкеліп согады. Егер өте жеңіл болса, тіл
үйренушілердің кызыгушылыгын жойып, жалыктырып жібереді. Мәтінмен жұмысхабарды түсіну дәрежесіне қарай әр түрлі максатты көздейді:
- Мазмүнды толыктүсіну.
- Ең басты ойды түсіну.
- Бөлшектеп түсіну. Акпаратты өз кажетіне карай нактылап түсіну.
Мәтіннің мазмұнын толык түсіну оның кұрамында таныс емес күрделі
лексика мен тіркестер болмауын кажет етеді. Мүнда мэтіннің мағынасы окушыга түтас үгыныкты болып, окушы оны бүтіндей сөйлеу процесінде колданады Мәтінді толык түсіну үшін арнайы тапсырмалар беріледі, ол түтас окылады. бакылау жүргізіледі, жіберген кателер түзетіліп отырады.
Тыңдалым мәтініндегі басты айтылар ойды толыктыру үшін берілген жекелеген деректерді нактылап, талдап түсіну — бөлшектеп түсіну деп аталады- Мүндагы әрбір жеке акпаратты окушы кажетіне сай пайдаланып, сөйлесім эрекетінде колданады, жаттайды, жазып алады. Тындалым процесінде окытылатын мэтін мазмұны мен компознциялык кұрылым жағынан жуйелі, тұтастүрде үсынылуы кажет.
Мазмұндык ерекшелігіне карай:
а/ берілген такырып окушыға таныс материалдан жинакталғаны жөн;
э/ ойдың логикалык жүйесі сакталып отыру керек;
б/ мэтінге катысты орындалатын жүмыстар нактылы, анык болып беріледі;
в/ көмекші материалдар, көрнекілік катар колданылады.
Автор публикации
