17 апреля, 2019 22:11

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

 

I-ТАРАУ. Салық түсінігі  және  түрлері.

1. Салықтың түрлері
2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі
3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
4. Ауылшаруашылығы өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғаларға  арналған  арнаулы салық  режимі
5. Кәсіпкерлік қызметтің   жекелеген  түрлеріне  арналған  арнаулы  салық  режимі

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

 

Кіріспе

 

Салықтар нарықты экономиканы реттеудің ең тиімді нысаны болып табылады. Салық негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай, мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік-кепілдік қызметінің мүмкіндігі болады. Салық мөлшерімен заңды құқы бар мекемелер мен жеке адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, төлем қабілеті бар сұраным көлемі реттеледі. Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол жеңілдіктер мен жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына  нысаналы түрде әсер етеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салықтардың тізімі бірнеше бетке сыйып кете алады, ал жеңілдіктер мен жазалау шаралары, оларды пайдалануға түсініктемелер тұтас томдарды алып жатады.

Экономикалық мазмұны жағынан салықтар дегеніміз –мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардың белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдері. Табыстардың әр түрлі нысандарының салық көздері мыналар болып табылады: пайда, процент, жалақы, дивиденд, рента, т.б.

Салық салудың мынадай негізгі принциптері бар:а) азаматтар салықты мемлекеттен алатын игіліктерге пропорционалды төлеу керек; б) салықтар табыстың мөлшерінен, салық төлеушілердің тұрмыс халінің дәрежесінен тәуелді болуы керек.

Салықтар шаруашылық субъектілердің, жеке тұлғалардың, мемлекет пен екі арадағы мемлекет арқылы жүзеге асырылады.

Салықтың экономикалық мәні мынада:

Салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстардың  қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстың белгілі бір мөлшері мемлекет үлесіне жинақтап жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болған және мемлекет бірге өмір сүріп дамуының негізі болған. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашанда болса салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар мемлекеттің  тұрақты қаржы көздері болып табылады.

Салықтың мәнін толық түсіну үшін оның атқаратын қызметтерін қарастырайық:

1. реттеушілік
2. фискалдық
3. қайта бөлу.
4. Реттеушілік қызметі –салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттеуін жүзеге асырады.Салықтың реттеуінің ең басты мақсаты өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері, салықты реттеу тетіктері және тағы да басқалары.
5. Фискалдық немесе бюджеттік қызмет –бұл қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтың қоғамдық міндеті артады. Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери қорғаныс және тағы басқа шараларын іске асыруын қамтамасыз етеді.
6. Қайта бөлу қызметі –арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайызына өтеді. Бұл қызметтің көлемі ішкі жалпы өнімдегі салықтың алатын үлесі арқылы анықталады.

Қазақстан Республикасы салық заңдары салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың айқындылығы, әділдігі, салық жүйесінің бір тұтастылығы және салық заңдарнының жариялалылығы принциптеріне енеді.

Салық жүйесі дегеніміз –мемлекет тарапынан алынатын барлық салықтар мен басқа да міндетті төлемнің, олардың құрылымы мен есептеу әдістерінің салық салу салаларындағы өкілетті органдар жүйесімен олардың өкілеттілігі мен тиісті нормалардың жиынтығы. Салық жүйесі мемлекеттік қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады. ҚР-ның 1991 ж.25 желтоқсанында қабылданған ҚР-ның салық жүйесі туралы заңы тәуелсіз Қазақстанның салық жүйесін құраудың ең алғашқы бастамасы болған. Осы заң бойынша салық төлемдері мен салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері республикалық және жергілікті басқару органдарының салыққа байланысты қызметтік құқықтары мен міндеттері айқын бектіледі.

Қабылданған заңға сәйкес 1992  ж.1 қаңтарынан ҚР-да 13 жалпы мемлекеттік салықтар, 11 міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар, 18 жергілікті салықтар енгізілген. Салық салымының көптігі айналымының анықталуындағы қиындығы, шектен тыс дәлелсіз берілген салық жеңілдіктері салық тсавкаларының бір салалық түрі бойынша бірнеше тұрі болуы мүмкін.

2001 жылы шілде айынан бастап ҚР-да жаңа салық кодексі қабылданды. Бұл салық жүйесі бойынша салықтардың саны тоғызға дейін қысқартылды және кейбір салықтың түрлері бойынша ставаклары төмендетілді.

Сонымен бірге салықтар экономиканы жанама түрде реттейтін маңызды құралдардың бірі болып табылады. Осы мақсатта салықтар көбінесе дағдарыстық құбылыстарды тезірек жоюға, нарық конъюктурасын әсер етуге, экономиканы тұрақтандыруға пайдаланылады.

 

 

 

 

 

Салықтың түрлері

 

Нарықтың экономикалық қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі бағыты мен мақсаты салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіндік беретін салық механизмін іске асыру. Салық жүйесі бірнеше компоненттерден тұратын күрделі модель. Салық жүесінің тиімді қызмет атқарылуына салық механизмінің тигізетін ықпалы зор.

Қандай да болмасын механизм тетіктер мен элементтерден тұрады. Сондай-ақ  салық механизмінде өзіндік элементтер бар. Олар: салық субъектісі, салық объектісі, салық базасы, салық кезеңі, салық жеңілдіктері, салық төлемдері және тағы басқалары.

Жалпы салық түрлерін былайша жіктеуге болады:

1. салық салу объектісі бойынша салықтар тікелей және жанама болып екіге бөлінеді. Тікелей салық заңды және жеке тұлғалардың табыстары мен мүліктеріне тікелей нақты белгіленетін табыстар.Жанама салық тауар бағасы арқылы алынатын салықтар. Ол негізінен көпшілік тұтынушылардан алынады. Тікелей және жанама салықтардың бұрыңғы КСРО-ның ұлттық табысындағы үлесінің мөлщері 40℅, АҚШ-та-30℅, Швейияда-51℅, Норвегияда-46℅, Францияда-45℅, Ұлыбританияда-39℅, ФРГ-да-37℅ құрады.
2. салықтық органдары бойынша жалпы мемлекеттік салықтар (корпорацияның табыс салығы, жеке тұлғалардың табысына салынатын салықтық қосылатын құнға салынатын салықтар, акциздер) және жергілікті салықтар мен алымдар (жер салығы, мүліктік салық, көлік салығы) деп бөлінеді.Жалпы мемлекеттік салықтар Республика заңдарының негізінде орталық өкіметпен мемлекеттік бюджетке аударылады. Жергілікті салықтар тиісті аймақтың жергілікті басқару органдарымен алынып жергілікті бюджетке түседі.

3.салықтың пайдасына қарай жалпы салықтар және арнайы салықтар деп екіге бөлінеді.

3. салық объектісінің экономикалық белгісіне қарай табысқа салынатын салық және тұтынуға салынатын салық болып екі түрге бөлінеді.
4. салық объектісінің бағалау дәрежесі бойынша нақты салықтар жеке салықтар болып бөлінеді.
5. салық ставкаларының белгілеу әдістері бойынша тұрақты ставкалар және пайыздық ставаклар деп екіге бөлінеді.
6. Салыну көздеріне қарай салықтар еңбекпен табылған және еңбексіз табылған табыс болып бөлінеді.Еңбекпен табылған табысқа еңбекақы, қаламақы, жеке кәсіпорындардың табысы жатады. Еңбексіз, бірақ жария табысқа дивидендтер, ақша салымы бойынша проценттер; қозғалмайтын мүліктердің және бағалы қағаздардың құнының өсімі, жер рентасы және т.б. жатады. Шет елдердің заңдары, кәсіпкерлік жолмен алынған пайданы, еңбек ақымен қатар еңбекпен табылған табысқа жатқызады.

Салықтардың ішінде пайдаға салынатын салық ерекше орын алады. Бұл салық түрін барлық кәсіпорындар төлейді. Біздің республикамызда қабылданған салық жүйесі туралы заңдар және оларға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар бойынша өндіріспен айналысатын кәсіпорындарға пайдаға салық 25 пайыз мөлшерінде салынады. Бұндай нарық табыстылық мөлшері 40пайызбен аспаған жағдайда белгіленеді.

Акциздер –тауар бағасына енгізілетін және сатып алушы төлейтін жанама салықтың ежелгі формаларының бірі болып табылады. Ресми түрде акциздер бұрыңғы КСРО-да 30-шы жылдарға дейін болды. 30-шы жылдардан бастап акциздер, басқа салық түрлері сияқты айналым салығына біріктірілген болатын. Акциз, қалыптасқан қағида бойынша, тұрғындарға арналған және мемлекеттің монополиясы болып табылатын тапшы, жоғары рентабельді тауарлар мен өнімдерге салынады. Ммелекет акциз салығы сұраным мен ұсынымды реттеуге, сонымен қатар мемлекеттік бюджетті толықтыру үшін пайдаланылады.

Салықтар негізінен, әдетте, үдемелі, пропорционалды және регрессивті болып бөлінеді. Үдемелі салықта, табыстың көбею шамасына қарай оның орташа нарқы да өседі.

Пропорционалды салықта, оның орташа нарқы өзгеріссіз қалады, яғни табыстың шамасына қарамастан салық салудың берілген бір мөлшері пайдаланылады.

Кері үдемелі салықта, табыс өсе түскен сайын салықтың орташа нарқы азаяды.Әдетте бұндай салықтар табыс көбейе түскен сайын, оның бірте-бірте азая түскен бөлігін талап етеді.

 

АРНАУЛЫ САЛЫҚ РЕЖИМДЕРІ

Жалпы  ережелер

1.Мыналарға:

шағын бизнес субъектілеріне;

шаруа (фермер) қожалықтарына;

ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға;

кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне қатысты арнаулы салық

режимдері көзделеді.

Біржолғы талон — арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын қоспағанда, жеке табыс салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу фактісін растайтын құжат.

Патент — арнаулы салық режимін қолдану құқығын куәландыратын және салық сомаларының бюджетке төленген фактісін растайтын құжат.

Белгілі бір арнаулы салық режимін қолдануға арналған патент нысанын уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.

Патент жоғалған немесе бүлінген жағдайда, салық төлеушінің өтініші бойынша дубликат беріледі. Салық төлеуші бүлінген патентті салық органына тапсыруға тиіс.

Берілген патенттерді тіркеуді салык органдары патенттерді тіркеу (беру) журналында жургізеді.

Тіркеу журналдарының нысандарын және оларды толтыру тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.

Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік, біржолғы талон және патент бланкілері қатаң есептілік бланкілері болып табылады және ақша алынбай беріледі. Оларды басқа адамдарға беруге тыйым салынады.

Арнайы салық режимдері қолданылатын тұлғаларға салық салу мақсатында салық төлеушінің өзге оқшауланған құрылымдық бөлімшесі болып оның функцияларының бір бөлігін орындайтын, орналасқан жері бойынша тұрақты жұмыс орындары жабдықталған аумақтық оқшауланған бөлімше танылады. Егер жұмыс орны бір айдан асатын мерзімге ққрылса, ол тұрақты болып есептеледі.

 

Арнаулы салық режимдерін қолдану ерекшеліктері

Осы Кодекстің 378 және 385-баптарында көзделмеген қызметтер бойынша ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші шаруа (фермер) қожалықтары; мен заңды тұлғапар бюджетпен есеп айырысуды шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимінде жүзеге асыра алады.

Базарларда тауар сату бойынша (жалдау шарттары бойынша базарлар аумағындағы киоскілерде, тұрақты үй-жәйларда (тұрақты үлгі бөпімдерде) өткізуді қоспағанда) бюджетпен есеп айырысу,  осы Кодекстің 392-бабының 1-тармағында айқындалған тұлғалардан басқа, осы Кодекстің 373-бабында белгіленген тәртіппен біржолғы талон негізінде шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі бойынша ғана жүргізіледі.

3. 392-баптың 1-тармағында белгіленген тұлғалар бюджетпен есеп айырысуды осы Қодекстің 391-397-баптарында көзделген кәсіпкерлік қызметтің жекелеген турлеріне арналған арнаулы салық режимінде ғана жүзеге асырады.

 

2. Шағын бизнес субъектілеріне арналған арнаулы салық режимі

 

• 1. Жалпы ережелер 370-бап. Жалпы ережелер

Осы Кодекстің 371, 372, 374. 376-баптарында белгіленген талаптарға сай келетін жеке кәсіпкерлер және заңды түлғалар осы Кодекстің мақсаттары үшін шағын бизнес субъектілері деп танылады.

Арнаулы салық режимі шағын бизнес субъектілері үшін, төлем көзінен ұсталатын салықтарды қоспағанда, әлеуметтік салықты және корпорациялық немесе жеке табыс салығын есептеу мен төлеудің оңайлатылған тәртібін белгілейді. Бұл орайда, осы Кодекстің 146-1б2-баптарын қоспағанда, жоғарыда аталған салықтарды есептеу, төлеу және салық есептілігін табыс ету тәртібі 77-140, 315-322, сондай-ақ 141-174-баптарда белгіленген шағын бизнес субъектілеріне қолданылмайды.

Осы тармақта аталмаған салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша есептеу, төлеу және салық есептілігін табыс ету жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

Осы баптың 2-тармағында аталған салықты есептеудің оңайлатылған тәртібі салық салу объектісіне осы Кодекстің 375, 377-баптарында белгіленген ставканы қолдану жолымен жүргізіледі.

Төлем кезінен салық ұсталғанын растайтын құжаттар және (немесе) біржолғы талон болған кезде, бұрын салық салынған табыстарды қоспағанда. Қазақстан Республикасының аумағында және оның шегінен тыс жерлерде алынған (алынуға тиіс) табыстардың барлық түрлерінен тұратын салық кезеңі ішіндегі табыс салық салу
объектісі болып табылады.

Осы Кодекстің 163-бабына сәйкес жеке кәсіпкердің, мүлікті жалға беруден түскен табыстарды қоспағанда, төлем көзінен салық салынбайтын мүліктік табысы мен өзге де табыстары салық салу объектісі болып табылмайды.

5. Бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жүзеге асыратын жеке кәсіпкер үшін — күнтізбелік жыл бюджетпен есеп айырысуды оңайлатылған декларация негізінде жүзеге асыратын шағын бизнес субъектісі үшін — тоқсан, салық кезеңі болып табылады.

Арнаулы салық режимін қолданатын шағын бизнес субъектілері кәсіпкерлік қызметтің бірнеше түрін жүзеге асырған жағдайда табыс қызметтің барлық түрлерін жүзеге асырудың жиынтығымен айқындалады.

Арнаулы салық режимін қолданатын және қосылған құн салығын төлеушілер болып табылатын шағын бизнес субъектілері үшін салық кезеңі ішінде қосылған құн салығының сомасы табысқа қосылмайды қызметінің барлық түрін қоспағанда лицензияланған қызмет түрлеріне қолданылмайды

 

Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимі

Жалпы ережелер:

Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимін қызметі ара-түра сипатта болатын жеке тұлғалар, сондай-ақ осы Кодекстің 369-бабының 2-тармағында айқындалған тұлғалар қолданады.

Салық агенттерімен жасалатын шарттар негізінде жүзеге асырылатын қызметті қоспағанда, күнтізбелік жылда бәрін жинақтағанда тоқсан күннен аспайтын қызмет ара-тура сипаттағы кәсіпкерлік қызмет деп ұғынылады.

373-бап. Біржолғы талон негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі

Қызмет түрлерінің тізбесің біржолғы талондардың нысаны мен берілу тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.

Біржолғы талондардың құны кіріс алынатын объектінің орналасқан жерін, түрін, қызметті жүзеге асыру жағдайларын, сапасы мен көлемін, сондай-ақ қызметпен шұғылдану тиімділігіне ықпал ететін басқа да факторларды ескере отырып, салық органы жүргізген орташа күндік хронометраждық қадағалау мен зерттеу деректері негізінде жергілікті өкілді органдардың шешімімен белгіленеді.

Жалдамалы еңбекті қолданбай біржолғы талон негізінде ара-түра сипаттағы қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар әлеуметтік салық төлеушіпер болып табылмайды және жеке кәсіпкер ретінде мемпекеттік тіркеуден босатылады.

 

Патент негізіндегі арнаулы сапық режимі 374-бап.

Жалпы ережелер:

1. Патент негізіндегі арнаулы салық режимін мынадай талаптарға сай келетін:

жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланбайтын;

жеке кәсіпкерлік нысанындағы қызметті жүзеге асыратын;

жыл ішіндегі табысы 2.0 миллион теңгеден аспайтын жеке кәсіпкерлер қолданады.

2. Патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік бермейтін жағдайлар туындаған ретте салық төлеуші оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режиміне несалықты есептеу мен төлеудің жалпыға бірдей белгіленген тәртібіне өтініш негізінде ауысады.

Аталған өтініш патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік бермейтін жағдайлар туындаған кезде беріледі.

3. Патент жеке кәсіпкерге бір күнтізбелік жыл шетінде кемінде бір ай мерзімге беріледі.
4. Жеке кәсіпкер патент алу үшін кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жері бойынша салық органына қызмет түрін көрсете отырып, уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысанда өтініш және Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті табыс етеді.

Кезекті патент алу үшін патент алуға өтініш алдыңғы патенттің қоладанылу мерзімі аяқталғанға дейін ұсынылады.

Жеке кәсіпкер лицензиялауға жататын қызметті жүзеге асырған жағдайда ол мұндай қызметті жүзеге асыруға құкық беретін лицензиясын көрсетуге міндетті. Бұл орайда патент лицензияның қолданылу мерзімінен аспайтын мерзімге беріледі.

Жеке кәсіпкер жолаушыларды және багажды автомобильмен тасымалдау жөніндегі қызметгі жүзеге асырған жағдайда, ол патент алуға берген өтінішінде тасымалдау  түрін (жүйелі немесе жүйесіз тасымалдаулар) көрсетуге міндетті. Автомобильмен тасымалдаулар түрінің Қаэақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген талаптарға сәйкес келуін бақылауды автомобиль көлігі саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

Салық төлеушінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын орны бойында салық органына, кәсіпкерлік қызметті уақытынша тоқтата тұру туралы өтініш берілген жағдайды қоспағанда, патент алуға өтінішін бермеуі оның салықты жалпыға бірдей белгіленген
тәртіппен есептеуге және төлеуге келісімі деп саналады.

Салық органдары өтініш берілгеннен және бюджетке патенттің құкы, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары және Мемлекеттік әлеуметтік  сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың төленгенін растайтын құжаттар көрсетілгеннен кейін бір күн ішінде патент беруді жүргізеді.

Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік көрсетілмейінше, патент жарамсыз болады.

Патент негізінде арнайы салық режимін қолданатын салық төлеуші салық органдарына Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтікаударымдар мен жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жаналары бойынша есептемелерді ұсынбайды.

 

Патент негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі

Патенттің құнын есептеуді жеке кәсіпкер мәлімделген кірістің 3 проценті мөлшеріндегі ставканы қолдану жолымен жүзеге асырады.

жеке табыс салығы — патент құнының 1/2 бөлігі мөлшерінде;

әлеуметтік салық — Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актісіне сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына есептелген әлеуметтік аударымдар сомасын алып кейінгі патент құнының 1/2 бөлігі мөлшерінде төленуге тиіс.

2. Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан асып кеткен жағдайда, салық төлеуші бес жұмыс күні ішінде асыл кеткен соманы мәлімдейді және осы сомадан салық төлейді. Салық төлеушінің өтініші бойынша бұрын берілген патенттің орнына оған нақты табысы көрсетілген жаңа патент беріледі.

Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан төмен болған жағдайда, артық төленген патенттің құны салық төлеушінің өтініші бойында салық органы жүргізген хронометраждың зерттеуден кейін қайтарылады.

 

Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі 376-бап.

 Жалпы ережелер

1. Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режиміне салык кезеңі басталғанға дейін көшу үшін шағын бизнес субъектілері өз қызметін жүзеге асыратын жері бойынша салық органына уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысанда өтініш береді.

Жаңадан құрыпған заңды түғзалар оңай оңайлатылзан декларация негізіиде арнаулы салық режимін қолдануға өтінішті заңды тұлға кейін он мемлекеттік тіркелгеннен жумыс күнінен кешіктірмөй салық органына береді.

 

Жаңадан курылеан жехе кәсіпкерлер оңаилатылзан декларация негізінд арнаулы  салық режимін қолдануға өз қызметін жүзеге асыратын жері боиыша дербес анықтайды.

2. Мынадай талаптарға сай келетін шағын бизнес субъектілері:

1)      жеке кәсіпкерлер үшін:

жеке кәсіпкердің өзін қоса алғанда, қызметкерлердің шекті орташа тізімдік саны салық кезеңі ішінде он бес адам болса;

салық кезеңі ішінде шекті табысы 4 500,0 мың теңге болса;

2)      заңды тұлғалар үшін:

қызметкерлердің шекті орташа тізімдік саны салық кезеңі ішінде жиырма бес адам болса;

салық кезеңі ішінде табысы 9 000,0 мың теңге болса, оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимін қолданады.

3) Осы баптың 2-тармағында белгіленген талаптарға сай келмеген жагдайларда немесе арнаулы салық режимінен өз еркімен шыққан кезде бизнес субъектісі есепті тоқсаннан кейінгі тоқсаннан бастап өтініш негізінде салықты есептеу мен төлеудің жалпыға бірдей белгіленген тәртібіне көшеді

Жеке кәсіпкер осы баптың 2-тармағының 1)- тармақшасында белгіленген талаптар өзгерген жағдайда (көрсеткіштер асып кетсе), ұйымдық-құқықтық нысаны өзгерген кездегі заңды тұлға ретінде оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолдануға құқылы.

 

Оңайлатылған декпарация негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі

1. Салықты оңайлатылған декларация негізінде есептеуді шағын бизнес субъектісі салық салу объектісіне есепті салық кезеңіне тиісті салық ставкасын қолдану арқылы дербес жүргізеді
2. Жеке кәсіпкердің табысына мынадай ставкалар бойынша салык, салынуға тиіс:

Тоқсандық табыс	Ставкасы
2000,0 мың теңгеге дейін қоса алғанда	Табыс сомасының 3 проценті
2000,0 мың теңгеден жоғары — 3 000,0 мың теңгені қоса алғанда	60,0 мың теңге+2 000,0 теңгеден асатын табыс сомасынан 5 процент
3 000,0 мың теңгеден жоғары	110,0мыңтеңге+3 000,0 теңгеден асатын табыс сомасынан 7 процент

 

 

3. Заңды түлғаның табысына мынәдай ставкалар бойыииа салық салы

Тоқсандық табысы	Ставкасы
2 000,0 мың теңгеге дейін қоса алғанда	Табыс сомасының 4 проценті
2 000,0 мың теңгеден жоғары -4 500,0 мың теңгені қоса алғанда	80,0 мың теңге + 2 000,0 мың теңгеден асатын табыс сомасынан  5 процент
4 500,0 мың теңгеден жоғары —	205,0 мың теңге + 4 500,0 мың
	сомасынан 7 процент
6 500,0 мың теңгеден жоғары	345,0мыңтеңге + 6500,0 мың теңгеден асатын табыс сомасынан 9 лроцент

 

4. Егер есепті кезеңнің қорытындысы бойынша жалдамалы қызметкерлердің орташа айлық жалақысы Қазақстан Республикасының заң акгілерінде белгіленген ең төменгі айлық жалақының кемінде жеке кәсіпкерлердің кемінде 2 еселенген, заңды тұлғалардың кемінде 2,5 еселенген мөлшеріндей болса, онда осы баптың 2 немесе 3-тармағына сәйкес салық кезеңі ішінде есептелген салық сомасы, қызметкерлердің орташа тізімдік саны негізге ала отырып, әрбір қызметкер үшін салық сомасының 1,5 проценті мөлшеріндегі жағына қарай түзетілуге тиіс.
5. Табыстың шекті мөлшері осы Кодекстің 37б-бабының 2-тармағында белгіленгеннен асып кеткен жағдайда, салық сомаларын есептеу табыстың шекті сомасынан және нақты алынған табыс сомасынан жеке-жеке жүргізіледі. Салықтың осы сомаларының арасындағы айырма осы баптың 4-тармағында көзделген түзетусіз бюджетке төленуге тиіс.

Осы баптың 4-тармағында көзделген түзетуге табыстың шекті сомаснан есептелген салық сомасы ғана жатады.

Шекті орташа тізімдік сан осы Кодекстің 376-бабының 2-тәрмағындабелгіленгеннен асып кеткен жағдайда, осы баптың 4-тармағында көзделген түзету осы  Кодекстің 376-бабының 2-тармағында белгіленген шекті орташа тізімдік санға ғана жүргізіледі.

Оңайлатылған декларация тоқсан сайын, есепті салық кезеңінен кейінгі айдың 10-ынан кешіктірілмей, салық органына табыс етіледі

. Оңайлатылған декларация бойынша есептелген салықты бюджеткв төлеу және (корпорациялың) табыс салығы және әлеуметтік салық түрінде салық  есептілігі кезеңінен кейінгі айдың 15-інен кешіктірілмейтін мерзімде жүргізіледі.

Бұл ретте жеке (корпорациялык} табыс салығы оңайлатылған декларация бойынша есептелген салық сомасының 1/2 мөлшерінде, әлеуметтік салық — Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заң актісіне сәйкес Мемлекеттік элементтік сақтандырудың қорына есептелген меттік аударымдар сомасын алып тастағаннан кейінгі оңайлатылған декларация бойынша есептелген салық сомасының 1/2 бөлігі мөлшерінде төленуге тиіс.

9. Оңайлатылған декларацияны табыс ету және салықтарды төлеу оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолдануға өтініші берген жері бойыша салық органында жүргізіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі

 

Жалпы ережелер

1. Шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі бірыңғай жер салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрықша тәртібін көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату жөніндегі қызметті қоспағанда, ауылшаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауылшаруашылық өнімдерін ұқсату және оны өткізу, жөніндегі шаруа (фермер) қожалықтары қызметіне қолданылады.

Жеке меншік құқығымен және (немесе) жер пайдалану құқығымен (кейінгі жер пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде шаруа (фермер) қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.

Шаруа (фермер) қожалықтары осы арнаулы салық режимін немесе сапық салудың жалпыға бірдей белгіленген тәртібін дербес таңдауға құқылы.

Шаруа (фермер) қожалыктары арнаулы салық режимін қолдану үшін жыл сайын 20 ақпаннан кешіктірмей жер учаскесі орналасқан жердегі салық органына уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша өтініш береді.

Салық төлеушінің аталған мерзімде өтініш бермеуі оның бюджетпен есеп айырысуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жузеге асыруға келісімі деп есептеледі.

20 ақпаннан кейін құрылған шаруа (фермер) қожалықтары Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлігін алған күні арнаупы салық режимін қолдану құқығына өтініш береді.

20 ақпаннан кейін басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жер учаскесіне құқық туындаған жағдайда шаруа (фермер) қожалығы осы жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік отыз куніІшінде салық органына арнайы салық режимін қолдану құқығына өтініш береді.

Осы арнайы салық режимі қолданылмаитын қызмет түрлерін жүзеге асыратын салық төлеушілер де 20 ақпаннан кейін жер учаскесіне құқық туындаған жағдайда арнайы салық режимін қолдану құқығына өтінішті салық органына осы жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде береді.

5. Таңдап алынған салық салу режимі салық кезеңі ішінде өзгертуге жатпайды.
6. Күнтізбелік жыл бірыңғай жер салығы бойынша салық кезеңі болып табылады.

 

Арнаулы салық режимін қолдану ерекшеліктері

1. Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін қолданатын шаруа (фермер) қожалықтары (бұдан әрі — бірыңғай жер салығын төлеушілер) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің мынадай түрлерін:

осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметтен түскен шаруа (фермер) қожалықтарының табысынан жеке табыс салығын;

осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметті жүзеге асырудан түскен айналым бойынша қосылған құн салығын;

осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер учаскелері бойыша жер салығын және (немесе) жер учаскелерін пайдаланғаны  үшін төлемді;

Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қажеттілік нормативтері шегінде салық салу объектілері бойыиііа көлік қүралдарына салынатын салықты;

Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қажеттілік нормативтері шегінде салық салу объектілері бойынша мүлік салығын төлеушілер болып табылмайды.

2. Осы баптың 1-тармағының 2)-тармақшасына сәйкес қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын бірыңғай жер салығын төлеушілер салық органына осы салық бойына есепке қою туралы өз еркінен өтініш беруге құқылы.
3. Шаруа (фермер) қожалықтары үшін арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асырған кезде бірыңғай жер салығын төлеушілер кірістер мен шығыстардың (жалақыны есептеуді қоса алғанда), мүліктің (соның ішінде көлік құралдарының) бөлек есебін жүргізуге және жалпы белгіленген тәртіппен және (немесе) шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимінде қызметтің осындай түрлері бойынша тиісті салықтан бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуді, салық есептілігін тапсыру мен төлеуді жүргізуге-міндетті.

Бұл тармақтың ережесі осы Кодекстің 163-бабына сәйкес төлем көзінен салық салынбайтын мүліктік табысты және басқа табыстарды алған кезде де қолданылады

 

Бірыңғай жер салығын есептеу мен төлеу тәртібі

1. Жер учаскесіч бағалау қүны бірыңғай жер салығын есептеу үшін мегіз салық салу объектісі болып табылады.

Жер учаскесін (жер пайдалану қүқығын) бағалау құнын айқындау Қазақстәи Республикасының жер заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

Бірыңғай жер салығын есептеу жер учаскесін бағалау құнына 0,1 процент ставканы қолдану жолымен жүргізіледі.

Бірыңғай жер салығын төлеу жер учаскесі орналасқан жер бойыша тиісті бюджетке екі мерзімде

1) ағымдағы төлем ағымдағы салық кезеңінің 20 қазанынаи кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;

2) бірыңғай жер салығы бойынша тупкілікті есеп айырысу есепгі кезеңнен кейінгі кезеңінің 20 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде (салық жөніндегі декларация есепке алына отырып) жүргізіледі.

Төлеудің бірінші мерзімінде бірыңғай жер салығын төлеушілер ағымдағы төлемлі бұдан бұрынғы салық кезеңі үшін бірыңғәй жер салығы бойынііа декларацияда есептелген бірыңғай жер салығы жалпы сомасының 1/2 бөлігінен кем емес мөлшерде төлейді. 20 қазанға дейін құрылған бірыңғәй жер салығын төлеушілер, сондәй-ақ жұмыс істеп тұрған салық төлеушілер — салық есептеудің базасы өзгерген кезде ағымдәь төлем төлеуді бірыңғай жер салығы бойынша ағымдағы телем есебімен есептелген салық сомасының кемінде 1/2 бөлігі мөлшерінде жургізеді. 20 қазаннан кейін құрылған бірыңғай жер салығын төлеушілер есепті жылдан кейінгі жылдың 20 наурызынән кешіктірілмейтін мерзімде ағымдагы есепті кезең ушін төлеуге тиісті жзлпы салык сомасын енгізеді.

4. Шаруа (фермер) қожапықтары жер пайдалану құқығындағы жер учаскесін иеленудің нақты кезеңі ушін бірыңғай жер салығын (салық салу объектісінің өзгеруін есепке ала отырып) есептейді және төлейді.

 

Жер учаскелерін жалға берген (алған) кезде салық салу ерекшеліктері

4) Шаруа (фермер) қожалығы, жер учаскесін басқа шаруа (фермер) қожалығына жалға берген кезде тараптардың әрқайсысы осындай жер учаскесі бойынша бірыңғай жер салығын жалға беру шартында көрсетілген жер учаскесінің нақты пайдаланылу кезеңін негізге ала отырып есептейді және төлейді.

Жалға алушының пайдалану кезеңі жер учаскесін жалға алған айдан кейінгі айдан бастап белгіленеді.

Бұл орайда жер учаскесін жалға беруден алынған (алынуға тиіс) табыс бойынша -шаруа (фермер) қожалығы салықты жалпыға бірдей белгіпенген тәртіппен есептейді және төлейді.

 

Бірыңғай жер салығы бойынша салық есептілігі

Бірыңғай жер салығын төпеушілер жыл сайын ағымдағы салық кезеңінің 15 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде жер учаскепері орналасқан жердегі салық органдарына өткен салық кезеңі үшін бірыңғай жер салығы на  декларация тапсырады.

Бірыңғай жер салығын төлеуші осы арнаулы салық режимін қолданған бірінші жылдың 15 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде (бірікті салық кезеңінде) мынадай құжаттарды

1) ағымдағы сапық кезеңі ушін бірыңғай жер салығы бойышіа ағымдағы төлем есебін;

2) нотариат немесе селолық (поселкелік) атқарушы органдар куәландырған жер пайдалануға құқық беретін құжаттардың көшірмепері.

Жер учаскесіне құқық белгілейтін құжат актісі болмаған жағдайда бірыңғай жер органның жер пайдалану құқығын беретін орган берген деректер бойынша 1 гектар жердің аудан бойинща орташа бағалау құны негізге ала отырып анықталады:

4) әлеуметтік салық сомаларын есептеу үшін қажетті дерекгерді міндетті көрсете отырып, қызметкерлерді алдағы салық кезеңінде жалдау туралы мәліметті табыс етеді.

Содан кейінгі салық кезеңдерінде бірыңғай жер салығын төлеуші бірып-ай салығы бойынша ағымдағы төлем есебін және жоғарыда аталған құжаттарға, ондағы деректер өзгерген жағдайда ғана табыс етеді.

Осы арнаулы салық режимін таңдап алған жаңадан құрылған салық төпеушігі бірыңғай жер салығы бойынша ашмдағы төлем есебі мен арнаулы салық қолдану қуқығына өтініш бергениен кейін отыз кунтізбелік күн ішінде осы бағтын тармағында аталған құжаттарды табыс етеді.

Таратылған  немесе  қайта  ұйымдастырылған  кезде  бірыңғай  жер  салығын  төлеуші  қызметті  тоқтату  немесе  қайта  ұйымдастыру  туралы  өтінішті  салық  органына  бергеннен  кейін  он  бес  күн  мерзімде  өткен  салық  кезеңі  үшін  декларация  тапсыруға  міндетті.

 

 

Салықтың  және  бюджетке  төленетін  басқа  да  міндетті  төлемдерін  жекелеген  түрлерін  есептеу  мен  төлеу  ерекшеліктері

1.Бірыңғай  жер  салығын  төлеушілер  әрбір  қызметкер,  содай-ақ  шаруа  қожалығының  басшысы  мен  мүшелері  үшін  айлық  есептік  көрсеткіштің  20  проценттік  ставакасы  бойынша  әлеуметтік  салық  сомасын  ай  сайын  есептеп  отырады.

Әлеуметтік  салықтың  есептелген  сомасы  Қазақстан  Республикасының  міндетті  әлеуметтік  сақтандыру  туралы  заңнамалық  актісіне  сәйкес  Мемлекеттік  әлеуметтік  сақтандыру    қорына  есептелген  әлеуметтік  аударымдар  сомасына  азайтылуы  тиіс.

Мемлекеттік  әлеуметтік  сақтандыру    қорына  есептелген    әлеуметтік  аударымдар  сомасы  әлеуметтік  салық  сомасынан  асып  кеткен  кезде  әлеуметтік  салық  сомасы  нөлге  тең.

Төлем  көзінен  ұсталатын  жеке  табыс  салығын  есептеу  осы  Кодекстің  153,155,158,160-баптарына  сәйкес  жүргізіледі. Жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  міндетті  зейнетақы  жарналарын  есептеу  Қазақстан  Республикасының  зейнетақы  заңдарында    белгіленген  тәртіппен  жүргізіледі. Қоршаған  ортаны  ластағаны  үшін  төлемақыны  және  жер  бетіндегі  көздерден  су  ресурстарын  пайдаланғаны  үшін  төлемақыны  есептеу  тиісінше  451-465-баптарында  белгіленген  тәртіппен  жүргізіледі.

Төлем  көзінен  ұсталатын  әлеуметтік  салықтың,  жеке  табыс  салығының,  жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  міндетті  зейнетақы  жарналарының,  Мемлекеттік  әлеуметтік  сақтандыру  қорына әлеуметтік  аударымдардың,  қоршаған  ортаны  ластағаны  үшін  төлемнің  және  жер  бетіндегі  көздерден  су  ресурстарын  пайдаланғаны  үшін  төлемақының  есептелген  сомасын  төлеу  бірыңғай  жер  салығын  төлеу  үшін  көзделген  мерзімдерде  мынадай  тәртіппен  жүргізіледі:

Ағымдағы   салық  кезеңінің  20 қазаннан  кешіктірілмейтін  мерзімде  1  қаңтардан  1 қазанға  дейінгі  кезең  үшін  есептелген  сома  төленеді;

Есепті  кезеңнен  кейінгі  салық  кезеңінің  20  наурызынан  кешіктірілмейтін  мерзімде  1  қазаннан  бастап  31  желтоқсан  аралығындағы  кезең  үшін  есептелген  сома  төленеді.

3.Төлем  көзіннен  ұсталатын  әлеуметтік  салық  пен  жеке  табыс  салығын  төлеу  жер  учаскесі  орналасқан  жер    бойынша  жүргізіледі.

       

Салықтың  және  бюджетке  төленетін  басқа  да  міндетті  төлемдердің  жекелеген  түрлері  бойынша  салық  есептілігін  табыс  ету.

Бірыңғай  жер  салығын  төлеушілер  бірыңғай  жер  салығы  мен  әлеуметтік  салық  бойынша  декларация  табыс  ету  үшін  белгіленген  мерзімдерде:

төлем  көзінде  ұсталатын  жеке  табыс  салығы   бойынша  есепті;

жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  міндетті  зейнетақы  жарналарын  төлеу  жөніндегі  есептілікті;

жер  бетіндегі  көздерден  су  ресурстарын  пайдаланғаны  үшін  төлемақы  және  қоршаған  ортаны  ластанғаны  үшін  төлемақы  бойынша  деклараңияны;

Мемлекеттік  әлеуметтік  сақтандыру  қорына  әлеуметтік  аударымдар  бойынша  есепті  табыс  етеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Ауылшаруашылығы өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғаларға  арналған  арнаулы салық  режимі

385-бап. Жалпы  ережелер

1.Ауылшаруашылық  өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғаларға  арналған  арнаулы  салық  режимі  патент  негізінде  бюджетпен  есеп  айырысудың  ерекше  тәртібін  көздейді  және  заңды  тұлғалардың:

жерді  пайдалана  отырып,  ауылшаруашылық  өнімдерін  өндіру,  өзі  өндірген  осы  өнімді  ұқсату  және  өткізу  жөніндегі;

толық   кезеңдегі  (төлді  өсіруден  бастап)  мал  шаруашылығы  мен  құс  шаруашылығының  (соның  ішінде  асыл  тұқымды),  ара  шаруашылығының    ауылшарушылық  өнімдерін  өндіру  жөніндегі,  сондай-ақ  өзі  өндірген  осы  өнімдерді  ұқсату  және  өткізу  жөніндегі  қызметіне  қолданылады.

Мыналардың:

Еншілес  ұйымдары,  филиалдары  мен  өкілеттері  бар  заңды  тұлғалардың;

Заңды  тұлғалар  филиалдарының,  өкілдіктері  мен  өзге  де  оқшауланған  құрылымдық  бөлімшелерінің;

Осы  арнаулы  салық  режимін  қолданатын  басқа  заңды  тұлғалардың  аффилиирлендірілген  тұлғалары  болып  табылатын  тұлғалардың  ауылшаруашылық  өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғаларға  арналған  арнаулы  салық  режимін  (бұдан  әрі-арнаулы  салық  режимі)  қолдануға  құқы  жоқ.

Осы  тармақтың  мақсаттары  үшін  аффилиирленген  тұлға  болып  шешімдерді  тікелей  және  жанама  айқындауға  және  көрсетілген  арнайы  салық  режимін  қолданатын  заңды  тұлға  қабылдайтын  шешімге,  оның  ішінде  шартқа  және  өзге  мәмілеге  байланысты,  ықпал  етуге  құқы  бар  заңды  тұлға,  сондай-ақ  көрсетілген арнайы  салық  режимін  қолданатын  заңды  тұлғаға  қатысты  осындай  құқығы  бар  тұлға  танылады.

Арнаулы  салық  режимі  салық  төлеушілердің  акцизделетін  өнімді  өндіру,  ұқсату  және  жеткізу  жөніндегі  қызметіне  қолданылмайды.

Осы  баптың  1-тармағында  аталған  қызметті  жүзеге  асыратын  заңды  тұлғалар  осы   арнаулы  салық  режимін  немесе  салық  салудың  жалпы  белгіленген  тәртібін  дербес  таңдауға  құқылы.

Таңдап  алынған  салық  салу  режимі  салық  кезеңі  ішінде  өзгерілмеуге  тиіс.

5. Салық төлеушілер осы  арнаулы  салық  режимі  қолданылмайтын  қызмет  түрлерін  жүзеге  асырған  кезде  кірістер  мен  шығыстардың  (жалақыны  есептеуді  қоса  алғанда),  мүліктің    (соның  ішінде  көлік  құралдары  мен  жер  учаскелерінің)  есебін  бөлек  жүргізуге  қызметтің  мұндай  түрлері  бойынша  тиісті  салық  пен  бюджетке  төленетін  басқа  да  міндетті  төлемдер  жалпы  белгіленген  тәртіппен  және  шағын  бизнес  субъектілері  үшін  арнаулы  салық  режимінде  есептеуді  және  төлеуді  жүргізуге  міндетті.

 

Салық  кезеңі

Күнтізбелік  жыл  патент  құны  есебіне  енгізілген  салықты  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  төлемақыны  есептеуге  арналған  салық  кезеңі  болып  табылады.

 

Патент  беру  тәртібі

1.Арнаулы  салық  режимін  қолдану  үшін  салық  төлеуші  жыл  сайын  20  ақпаннан  кешіктірмей  жер  учаскесінің  орналасқан  жері  бойынша  салық  органына  уәкілетті  мемлекеттік  орган  белгіленген  нысан  бойынша  патент  алуға  өтініш  береді.

Салық  төлеушінің  көрсетілген  мерзімде  өтініш  бермеуі  оның  салықты  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  төлемақыны  жалпы  белгіленген  тәртіппен  есептеу  және  төлеуге    келіскені  болып  есептеледі.

2. Салық төлеуші  осы  арнаулы  салық  режимін  қолданудың  алғашқы   салық  кезеңінде  өтінішпен  бірге  жер  учаскесінің   орналасқан  жері  бойынша  салық  органына  мынадый  құжаттырды:

заңды  тұлғаны  мемлекеттік  тіркеу  туралы  куәліктің  нотариат  куәландырған  көшірмесі;

нотартат  немесе  селолық  (поселкелік)  атқарушы  органдар  куәландырған  жер  учаскесіне  құқығын  растайтын  құжаттардың  көшірмелерін;

лицензиясын  (қызметтің  лицензияланатын  түрін  жүзеге  асырған  жағдайда);

жұмыс  берушінің  (жаңадан  құрылғандарын  қоспағанда)  мәлімделген  қызметкерлер  санына  табыс  түрінде  төлейтін  шығындарын  қоса  алғанда,  салық  төлеушінің  өткен  бес  жыл  үшін  жылдық  жиынтық  табысы  мен  шығындарын  растау  үшін  қажетті  есептерінің  көшірмелерін  табыс  етеді. Бұл  орайда  аталған  табыстары  осы  Кодекстің  149-бабының  2-тармағына  сәйкес  анықталады,

салық  төлеушінің  уәкілетті  мемлекеттік  орган  белгілеген  нысан  мен  тәртіп  бойынша  толтырған  патент  құнының    есебін  табыс  етеді;

3.Жоғарыда  аталған  құжаттардың  бәрі  болған  жағдайда  салық  органы  бес  жұмыс  күні  ішінде  патент  береді.

Келесі  салық  кезеңдерінде  салық  төлеушілер  салық  органына  патент  алу  жөніндегі  өтініш  берген  кезде,  осы  баптың  2-тармағының  1)-5)-тармақшаларында  белгіленген  құжаттарды  олардағы  деректер  өзгерген  кезде    ғана  табыс  етеді.

4. Жаңадан құрылған  салық  төлеушілер  заңды  тұлғаларды   мемлекеттік  тіркелегн  кезден  бастап  отыз    күнтізбелік  күн  ішінде  осы  арнаулы  салық  режимін  қолдану  құқығына  өтініш  береді.

20  ақпаннан  кейін  басқа  әкімшілік-аумақтық  бірліктің  аумағындағы  жер учаскесіне   құқық  туындаған  жағдайда  салық  төлеуші  осы  жер  учаскесі  орналасқан  жері  бойынша  тіркеу  есебіне  қойылған  кезден  бастап  күнтізбелік  отыз  күн  ішінде  салық  органына  арнайы  салық  режимін  қолдану  құқығына  өтініш  береді.

Осы  арнайы  салық  режимі  қолданылмайтын  қызмет  түрлерін  жүзеге  асыратын  салық  төлеушілер  де  20  ақпаннан  кейін  жер  учаскесіне  құқық  туындағын  жағдайда  арнайы  салық  режимін    қолдану  құқығына  өтінішті  салық  органына  осы  жер  учаскесі  орналасқан  жері  бойынша    тіркеу  есебіне  қойылған  кезден  бастап   күнтізбелік  отыз  күн  ішінде  береді.

5.Патент  беру  әрбір  салық  кезеңіне  жүргізіледі.

 

Патент  құнының   есебіне  енгізілген  салықты  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  төлемақыны  есептеу  тәтібі

1. Патент құнының  есебіне  корпорациялық  табыс  салығы,  әлеуметтік  салық (Қазақстан  Республикасының  міндетті  сақтандыру  туралы  заңнамалық  актісіне  сәйкес  Мемлекеттік  әлеуметтік  сақтандыру  қорына  есептелген  әлеуметтік  аударымдар  сомасына  азайтылған),  меншік,  жерді  тұрақты  пайдалану  немесе  бастапқы  өтеусіз  уақытша  жер  пайдалану  құқымен  жер  учаскесі  болған  кезде  төлейтін  жер  салығы, уақытша  өтеулі  жер  пайдалану  учаскесі  болған  кезде    жер  учаскесін  пайдалнғаны  үшін  төлейтін  ақы,  мүлік  салығы,  көлік  құралдары  салығы,  қосылған  құн  салығы (салық  төлеуші  қосылған  құн  салығын  төлеуші  ретінде  есепте  тұрған  жағдайларда)  енгізіледі.
2. Салық кезеңінің  басында  патент  құнының  есебіне  енгізілген  салық  сомаларын  есептеу:

корпорациялық  табыс  салығын  және  қосылған  құн  салығын   белгілеу  кезінде-өткен  бес  жыл  ішіндегі  шаруашылықтың  табысы  мен  шығындарының   көрсеткіштері  негізінде  жүргізіледі. Жаңадан  құрылған  салық   төлеушілер  табыс  пен  шығындар  көрсеткіштерін  осыған  ұқсас  шарушылықтардың  орташа  көрсеткіштері  бойынша  анықтайды.

Табыстар  мен  шығындар  көрсеткіштерін  анықтау  тәртібін  уәкілетті  мемлекеттік    орган  белгілейді;

әлеуметтік  салықты  анықтау  кезінде—осы  Кодекстің  316-бабының  1-тармағына  сәйкес  белгіленетін  табыстар  түрінде  жұмыс  берушінің  қызметкерлерге  төлейтін  шығыстарына  осы  Кодекстің  317-бабында  белгіленген  ставканы  қолдану  арқылы  жүргізіледі.

Бұл  орайда  жұмыс  берушінің  қызметкерлерге  табыс  түрінде  төлейтін  шығындары  осы  шаруашылық  бойынша  өткен  жыл  ішіндегі  орташа  жалақыны  ағымдағы  жылда  мәлімделген  қызметкерлер  санына  көбейту  жолымен   анықталады.

Жаңадан  құрылған  кәсіпорындар  үшін  мәлімделген  орташа  жалақының  мөлшері  Қазақстан  Республикасының  заң  актілерімен  белгіленген  ең  төменгі  жалақы  мөлшерінен  төмен  болмауға  тиіс;

жер  учакелерін  пайдаланғаны  үшін  төлейтін  ақының  мүлік  салығы  мен  көлік  құралдары  салығының  сомасы—жалпы  белгіленген  тәртіппен  жүргізіледі.

3.Патент  құнын  есептеу  кезінде  бюджетке  төленуге  тиісті  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  төлейтін  ақы  сомасы  80  процентке  азайтылады.

4. Осы арнаулы  салық  режимін  қолданатын  салық  төлеушілер,  қосылған  құн  салығын  қоспағанда,  патент  құны  есебіне  енгізілген  салық  есептілігін  тапсырудын  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  ақы  төлеуден  босатылады.
5. Ағымдағы салық  кезеңі  ішінде    салық  салу  объектілері  және  патенттің  құны  есебіне  енгізілген  салық  бойынша  және  жер  учакелерін  пайдаланғаны  үшін  төленген  ақы  бойынша  салық  базасы  өзгерген  жағдайда,  салық  төлеушілер  мұндай  салық  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  ақы  сомаларына  қайта  есептеу  жүргізеді  және    салық  есептілігі  кезеңінен  кейінгі  жылдың  15  наурызынан  кешіктірмей  салық  органына  патент  құнының  өзгертілген  есептемесін  табыс  етеді.

 

Салық  және  жер  учаскелерін  пайдаланғаны  үшін  ақы  төлеудің   тәртібі  мен  мерзімдері

Патент  құны  есебіне  енгізілген  салық  және  жерді  пайдаланғаны    үшін  ақы  сомаларын  бюджетке  төлеу  жер  учаскелері  орналасқан  жерлер  бойынша   20  мамырдан  және  20  қазаннан  кешіктірілмей,  патент  құны  есбінде  көрсетілген  салық  және  жерді  пайдаланғаны  үшін  ақы  сомаларының  тиісінше  1/6  және  ½  мөлшерінде  және  патент  құны  есебіне  енгізілген    салық  және  жерді  пайдаланғаны  үшін  ақы  бойынша  берілген  қайта  есептеулерді  ескере  отырып,  патент  құнының  қалған  бөлігі  мөлшерінде  келесі  салық  кезеңінің  20  наурызында  жүргізіледі.

Патент  құны  есебіне    кірмеген  салықтың  және  басқа  да  міндетті  төлемдердің   жекелеген  түрлерін  есептеу,  төлеу  ерекшеліктері  және  олар  бойыннша  салық  есептілігін   табыс  ету

1.Төлем  көзінен  ұсталатын  жеке  табыс  салығын  есептеу  осы  Кодекстің  153,155,158,160-баптарына  сәйкес  жүргізіледі.  Жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  міндетті  зейтетақы  жарналарын  есептеу  Қазақстан  Республикасының  зейнетақы  заңдарында    белгіленген  тәртіппен  жүргізіледі  Қоршаған  ортаны   ластағаны  үшін  төлемақыны   және  жер  бетіндегі  көздерден  су  ресурстарын  пайдаланғаны  үшін  төлемақыны  есептеу  тиісінше  451-465-баптарда  белгіленген  тәртіппен   жүргізіледі.

2. Төлем көзінен  ұсталатын  жеке  табыс  салығы,  жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  міндетті  зейнетақы  жарнларын, Мемлекеттік  әлеуметтік    сақтандыру  қорларына  әлеуметтік  аударымдар  сомаларын  төлеуді, қоршаған  ортаны  ластағаны  үшін  төлемақы  мен  жер  бетіндегі  көздерден  су  ресурстарын  пайдаланғаны  үшін  төлемақыны,  бюджетпен  есеп  айырысуды  патент  негізінде  жүзеге  асыратын  салық  төлеушілер  мынадай  тәртіппен  жүргізеді:

ағымдағы  салық  кезеңінің    1  қаңтарынан  1  қазанына  дейнгі  кезең  үшін  есептелген  сомалар  20  қазаннан  кешіктірілмейтін  мерзімде  төленеді;

1  қазан  мен  31  желтоқсан  аралығындағы  кезең  үшін  есептелген  сомалар  есепті  кезеңнің  кейінгі  салық  кезеңінің 20  наурызынан  кешіктірілмей  төленеді,

2-1. Төлем  көзінен  ұсталатын  жеке  табыс  салығын  төлеу  және  жер  учаскелері  орналасқан  жерлер  бойынша  жүргізіледі.

3. Арнаулы салық  режимін  қолданатын  ауылшарушылық  өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғалар  өткен  салық  кезеңі  үшін  15  наурыздан  кешіктірілмейтін  мерзімде  мынадай  салық  есептілігін:

жер  бетіндегі  көздерден  су  ресурстарын  пайдаланғаны  үшін  төлемақы  бойынша  декларацияны;

қоршаған  ортаны  ластағаны  үшін  төлемақы  бойынша  декларацияны  табыс  етеді.

4. Арнайы салық  режимін  қолданатын  ауыл     шаруашылығы  өнімдерін  өндіруші  заңды  тұлғалар  төлем  көзінен ұсталатын  жеке  табыс  салығы   бойынша,  есепті,  жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  міндетті  зейнетақы  жарналары  бойынша  есептілікті  және  Мемлекеттік  сақтандыру  қорына  міндетті  әлеуметтік  аударымдар  бойынша  есепті  мынадай  мерізімдерде:

ағымдағы  салық  кезеңінің  1  қаңтарынан  1  қазанына  дейінгі  кезең  үшін  есептелген  сома  бойынша—15қазаннан  кешіктірілмейтін  мерзімде;

1 қазан  мен  31  желтоқсан  аралығындағы  кезең  үшін  есептелген  сома  бойынша—есепті  кезеңнен  кейінгі  салық  кезеңінің  15  наурызынан  кешіктірмей  тапсырады.

5.Осы  арнаулы  салық  режимі  қолданылатын  қызмет  түрлері  бойынша  патент  құны  есебіне  енгізілмеген  және  осы  бапта  көрсетілмеген  салық  пен  басқа  да  міндетті  төлемдер  бойынша  есептеу,  төлеу  және  салық  есептілігін  тапсыру  жалпы  белгіленген  тәртіппен  жүргізіледі.

 

 

 

 

 

 

5. Кәсіпкерлік қызметтің   жекелеген  түрлеріне  арналған  арнаулы  салық  режимі

 

391-бап. Осы  тарауда  пайдаланылатын  негізгі  ұғымдар

Осы  тарауда  қолданылатын  ұғымдар  мыналарды  білдіреді:

бильярд үстелі—торлары (жақтауларда  саңылаулары)  бар  және  оларсыз  бильярд  ойынына  арналған  арнаулы  үстел;

ойын  бизнесі—құмар  ойындарды  ұйымдастырып,  өткізуге  және  табыс  табу  мақсатымен  бәс  тігуге  байланысты  кәсіпкерлік  қызмет;

ойын  мекемесі—құмар  ойындар  өткізілетін  және  бәс  тігуге    ставкалар  қабылданатын  орын:  казино, тотализатор, букмекерлік  кеңсе, ақшалай  ұтыстары  бар  ойын  автоматтары  залы  және  өзге  де  үлгілері  (орындары);

ойын  жолы—боулинг  ойнауға  арналған  арнаулы  жол (кегельбан);

ойын  үстелі—ойын  мекемесіндегі  кез  келген  ұтыс  түрі  бар  құмар  ойындар  өткізуге  арналған  арнаулы  жабдық,  ойын  мекемесі  ол  ойындарға  өз  өкілдері  арқылы    тарап  ретінде  немесе  ұйымдастырушы  және  байқаушы  ретінде  қатысады;

ойын  автоматы—ойындар ,  соның  ішінде  құмар  ойындар  өткізу  үшін  пайдаланылатын  арнаулы  жабдық  (механикалық, электрлі,  электронды  және  өзге  де  техникалық  жабдық);

карт—корапсыз , дифференциалсыз  және  фөңгелектерінде  серпінді  аспа  жоқ,  жұмыс  көлемі  250  текше  сантиметрге  және  ең  жоғарғы  жылдамдығы  сағатына  150  километрге  дейін  жететін  екіактілі  двигательді,  көлемі  шағын  жарыс  автомобилі;

касса—ойын  мекемесіндегі  (тотализатордағы  немесе  букмекерлік  кеңседегі)  ставкалардың  жалпы  сомасы  есепке  алынатын  және  төленуге  тиісті  ұтыс  сомасы  белгіленетін  арнайы  жабдықталған  орын;

лото—фишкалармен  жабылатын  нөмерлері  (суреттері  немесе  басқа  да  белгілері)  бар  ерекше  карталардағы  ойын;

бәс  тігу—тәуекелге  негізделген  және  екі  немесе  бірнеше  жеке,  сондай-ақ  заңды   тұлғалар  арасында  жасалған,  нәтижесі  болуы  немесе  болмауы  белгісіз  мән-жайға  байланысты  болатын  ұтыс  туралы  келісім;

салық  салу  боъектілері  есепке  алынатын  тіркеу  карточкасы—салық  органдарындағы  нысаны  уәкілетті  мемлекеттік  орган  бекітетін  салық  салу  объектілерінің  тіркелгенін  куәландыратын  құжат;

тұрақты  нүкте—боулинг (кегельбан),  картинг,  бильярд  және  лотоны  ұйымдастыру  бойынша  ақшасыз  ұтыс  ойын  автоматтарының  қызмет  көрсетуімен  байланысты  кәсіпкерлік  қызметті  жүзеге  асыратын  орын.

 

Жалпы  ережелер

Кәсіпкерлік  қызметтің  жекелеген  түрлеріне  арналған  арнаулы  салық  режимі  (бұдан  әрі—арнаулы  салық  режимі):

ойын  бизнесі  саласында;

ақшасыз  ұтыс  ойын  автоматтарына;

боулинг  (кегельбан)  бойынша;

картинг  бойынша;

бильярд  бойынша;

лото  ойынын  ұйымдастыру  бойынша  қызметтер  көрсететін  жеке  кәсіпкерлердің,  заңды  тұлғалардың,  олардың  филиялдарының,  өкілдіктерінің  және  өзге  де  оқшауланған  құрылымдық   бөлімшелерінің   қызметіне  қолданылады.

Арнаулы  салық  режимі  осы  баптың  1-тармағында  анықталған  тұлғалар  (бұдан  әрі—салық  төлеушілері)  үшін:

Тіркелген  жиынтық  салық  түрінде  корпорациялық  немесе  табыс  салығын  және  қосылған  құн  салығын  есептеу  мен  төлеудің;

Осы  тармақтың  1)-тармақшасында  аталған  салық  және  акциз  бойынша  бірыңғай  оңайлатылған  декларация  түрінде  салық  декларациясын  тапсырудың  оңайлатылған  тіртібін  белгілейді.

Бұл  тәртіп  төлем  көзінен  ұсталатын  жеке  табыс  салығы  мен  мүліктік  табыс  жөніндегі  жеке  табыс  салығы  және  төлем  көзінен  салық  салынбайтын  басқа  да  табыстар  бойынша  салық  есептілігін  есептеуге,  төлеуге  және  оны  табыс  етуге  қолданылмайды.

3. Корпорациялық (жеке)  табыс  салығы—тіркелген   жиынтық  салық  мөлшерінің   30  процентін,  қосылған  құн  салығы—тіркелген  жиынтық  салық  мөлшерінің  70  процентін  құрайды.
4. Салық төлеушілер  тіркелген  жиынтық  салықты  төлеумен  бірге  акциз  төлейді.,  оның  сомасы  осы  Кодекстің  255-278-баптарында  белгіленген  тәртіппен  анықталады.
5. Осы баптың  1-тармағында  аталмаған  өзге  де  кәсіпкерлік  қызмет  түрін  жүзеге  асыру  кезінде  салық  төлеушілер  мұндай  қызмет  түрлері  бойынша  кіріс  пен   шығыстың  бөлек  есебін  жүргізуге  және  корпорациялық  немесе  жеке  табыс  салығын,  қосылған  құн  салығын  және  акцизді  есептеу  мен  төлеуді  жалпы  белгіленген  тәртіппен  жүргізуге  міндетті.
6. Осы  баптың  2-4-тармақтарында  аталмаған  салық  пен  басқа  да  міндетті  төлемдер  бойынша  салық  есептілігін  есептеу, төлеу  және  оны  табыс  ету  осы  Кодексте  белгіленген  тәртіппен  және  мерзімдерде  жүзеге  асырылады.

7.Ойын   мекемесінде  (тұрақты  орында)   пайдаланылатын,  осы  Кодекстің    393-бабында  аталған  салық  салу  объектілерінің    әрбір  түрінің    жалпы  саны,  объектілердің  жалпы  санының  өзгерісі  осы  Кодекстің   397-бабында  белгіленген  тәртіппен  салық   органдарында  міндетті  тіркелуге (қайта  тіркелуге) тиіс.

 

Тіркелген  жиынтық  салық  салу  объектісі

Мыналар  тіркелген  жиынтық  салық  салу  объектісі  болып  табылады:

Ойын  бизнесі  саласындағы  қызметті  жүзеге  асыратын  салық  төлеушілер  үшін:

ойын  мекемесі  тарап  ретінде  өз  кілдері  арқылы  қатысатын  құмар  ойындарды  өткізуге  арналған  ойын  үстелі;

ойын  мекемесі  өз  өкілдері  арқылы  ұйымдастырушы  және  байқаушы  ретінде  қатысатын  құмар  ойындар  өткізуге  арналған  ойын  үстелі;

ақшалай  ұтысы  бар  ойын  автоматы;

тотализатор  кассасы;

букмекерлік  кеңсе  кассасы;

2) ұтыс  ақшасыз   ойын  автоматтары  қызметін  көрсететін  салық  төлеушілер  үшін:

ұтыс  ақшасыз  ойын  автомаы;

3)Боулинг   (кегельбан)  бойынша  қызмет  көрсететін  салық  төлеушілер  үшін:

ойын  жолы;

4)картинг  бойынша  қызмет  көрсететін  салық  төлеушілер  үшін:

карт;

5) бильярд  бойынша  қызмет  көрсететін  салық  төлеушілер  үшін:

бильярд  үстелі,

6) лото  ойынын   ұйымдастырушы  салық  төлеушілер  үшін:

лото  ұйымдастырушы.

 

Тіркелген  жиынтық  саласы  ставкалары

         Бір  салық  салу  объектісінен  алынатын  тіркелген  жиынтық  салық  ставкаларының  мөлшерін  салық  органдары  берген  деректер  негізінде  жерглікті  өкілді  органдар  белгілейді   және  ол  бір  әкімшілік-аумақтық  білік  аумағында  орналасқан  салық  төлеушілер  үшін  бірыңғай  болып  табылады.

        

Тіркелген  жиынтық  салықты  және  акцизді  есептеу  мен  төлеу  тәртібі

Күтізбелік  бір  жылда    төленуге  тиісті  тіркелген  жиынтық  салық  осы  Кодекстің   393-бабында    белгіленген  есепті  кезең  үшін  төленуге  тиісті  тіркелген  жиынтық  салық  бойынша  есептелген  соманы  он  екіге  бөлу  жолымен  анықталады.

Акциз  және  тіркелген  жиынтық  салық  сомасы  есепті  айдан    кейінгі  айды  20-сынан   кешіктірілмей,  ай  сайын  салық  салу    объектілерінің  орналасқан  жері  бойынша  бюджетке  төленуге  тиіс.

Салық  төлеушінің    облыста  ( қалада)  бірнеше  ойын  мекемелері  ( тұрақты  нүктелері(  болған  кезде  тіркелген  жиынтық  салық  және   акциз  бір  аудан  (қала  ауданы ) шегінде  орналасқан  салық  салу  объектілері  бойынша  бөлекесептеледі.

Салық  салу  объектілерін    салық  кезеңінің 15-іне  дейін  пайдалануға  енгізу  кезінде    тіркелген  жиынтық  салық  толық  кезеңі  үшін  деп  есептеледі  де,  15-інен  кейінгісі  кезеңнің  жартысы  үшін  деп  есептеледі.

Салық  салу  объектілері  салық  кезеңінің  15-іне  дейін  шығып  кеткен  кезде   іркелегн  жиынтық  салық  − салық  кезеңінің    жартысы  үшін  деп,  ал 15-інен   кейінгісі  толық  кезең  үшін  деп  есептелінеді.

 

Салық  кезеңі  және  салық  декларациясы

Күнтізбелік  ай  тіркелген  жиынтық  салықты  және акцизді  есептеу  мен  төлеу  үшін  салық  кезеңі  болып  табылады.

Салық  төлеушілер  тіркелген  жиынтық    салы  және  акциз  бойынша  бірыңғай оңайлатылған    декларацияны  есепті  айдан    кейінгі    айдың 15-інен  кешіктірмей,  салық  салу    объектілерінің  орналасқан  дері   бойынша  салық  органдарына  табыс  етуге  міндетті.

      

Тіркелген  жиынтық  салық  салу  объектілерін  тіркеу ( қайта  тірке)  тәртібі

Тіркелген  жиынтық  салық  салу  объектілерін  тіркеу ( қайта  тіркеу)  салық  салу  объектілерінің  орналасқан  жері  бойынша  салық  органына  салық  төлеушінің  өтініші  негізінде  жүргізіледі.

Салық  төлеушінің  бір  елді  мекен  шегінде  орналасқан  бірнеше  ойын  мекемесі  тұрақты  нүктесі  болған  жағдайда   салық  салу  объектілерін  тіркеу  салық  төлеушінң    таңдауы  бойынша    бір  салық  органында  жүргізілуі    мүмкін.

2.Салық органы  өтініште көрсетілген деректер негізінде объектілер есепке алынған тіркеу карточкасын екі дана етіп толтырады, екі дананы да мөрмен және салық органы басшысының  қолымен  куәландырады.

Объектілерді есепке алуды тіреу краточкасының біреуі салық органында қалады, екінші даеасы салық төлеушіге беріледі.

Объектілер есепке алынған тіреу карточкасы әрбір ойын мекемесіне (тұрақты нүктеге), оларда пайдаланатын  салық салу объектілері есепке алына отырып, жеке беріледі.

Ойын мекемелерінде (тұрақты нүктелерде) салық салу объектілері есепке тіркеу    карточкасының түпнұсқасы болуға тиіс.

Салық салу объектілерінің әрбір түрінің жалпы саны өзгерген жағдайда осы өзгерістер туындаған кезден бастап он жұмыс күні ішінде салық төлеуші салық салу объектілерін қайта тіркеу салық органына өтініш беруге міндетті.

Салық салу объектілерін қайта  қайта тіркеу объектілерді есепке алуды тіркеу карточкасына тиісті өзгерістер енгізу арқылы жүргізіледі.

Осы Кодекстің 392-бабының 1-тармағында белгіленген қызмет түрлерін  жүзеге асыруды тоқтатқан кезде, сондай-ақ салық салу объектілерінің жалпы саны (стационарлық нүкте)  шығып қалған кезде, объектілердің  есебін  тіркеу карточкасы қызметті жүзеге асыру тоқтаған, салық салу объектілерінің (стационарлық нүкте) шығып қалған кезде бастан он жұмыс күні ішінде салық органына тапсырылуға тиіс.

4.Салық  салу объектілерін және салық салуға байланысты объектілерді тіркеуді (қайта тіркеуді) өтініш берген күннен бастап екі жұмыс күні ішінде салық органы жүргізеді және объектілерді есепке алуды тіркеу (қайта тіркеу) журналына белгі қояды.

5.Салық  органдарында тіркелмеген салық салу объектілерінің ойын мекемесі (тұрақты нүкте) аумағына тыйым салынады.

Аса маңызды салық түрлерінің бірі –қосылған құнға салынатын салық (ҚҚС) болып табылады.Экономикалық мазмұны жағынан, ол тауарлар (жұмыстар, қызметтер) өндіру ісінің барлық кезеңінде жасалатын құн өсімінің бір бөлігін бюджетке алу формасы болып табылады, және солардың жүзеге асырылуы бойынша бюджетке енгізіледі. ҚҚС өнімнің бағасына кіргізілмейді, ол бағадан тыс қойылады, сондықтан да өндіріс шығындары мен кәсіпорынның табыстылығына әсер етпейді. Бұл салық тауарлар мен қызметтерді түпкі тұтынушылардың сатып алу барысында, сонымен бірге тауарларды өндіру мен өткізудің әр түрлі кезеңдерінде төленеді.

Қосылған құн салығы тауарларды өндіру және олардың айналым процесінде қосылған, оларды өткізу бойынша салық салынатын айналым құнының бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ ҚР-ның аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударуды білдіреді. Салық салынатын айналым бойынша бюджетк төленуге тиісті қолданылатын құн салығын сатылған тауарлар жұмыс қызметтерін көрсету үшін есептелетін қосылған құн салығы сомасы мен көрсеткіштер үшін төленуге тиісті қосылған құн салығының сомасы аралағындағы айырма ретінде анықталады.

Салық салу объектісі -өндірістің барлық кезеңінде бірыңғай нарық бойынша жаңадан жасалған құннан алынатын барлық өнім болып табылады. Салық салу объектілері:

1. салық салынатын айналым
2. салық салынатын импорт

Қосымша құн салығын төлейтіндер қосымша құн салығы есепке тұрған немесе тұруға міндетті тұлғалар болып табылады.

Тауарлар импорт кезінде қосымша құн салығын төлейтіндер ҚР кеден заңдарына сәйкес осы тауарларды ҚР аумағына импорттайтын тұлғалар болып табылады.

ҚҚС-ның құрамына амортизация, еңбекақы, ағымдағы шығындар және пайда кіреді. ҚҚС-ның ерекшелігі, оның инфляциялық тұрақтыллығы, яғни бюджеттің тұрақты қаржы көзі қызметін атқарады, өндірістік шығындарды азайту, өткізуді жеделдетуді көтермелейді. Бірінші рет ол 1958 жылы Францияда енгізілген болатын, қазірде дүние жүзінің 40 мемлекетінде, соның ішінде Европаның 18 мемлекетінде қолданылады. Әлемдік тәжірибеде ҚҚС-ның мөлшері 11-ден 15 процентке дейін құрайды. Мысалы, АҚШ-та 11, Англида-15 процент. Жалпы ұлттық табыста бұл салықтың үлесі едәуір: Англия мен Германияда 6 пайызға жуық, Швецияда-7, Францияда-8 процент. Бұндай нарық шамасы, егер ТМД-ға кіретін елдердің бәріне бірыңғай болған жағдайда, біздің еліміз үшін де мүмкін болған болар еді. Әзірше оның мөлшері 20 процент болып отыр. Өндірістің құлдырауы, ақшаның құнсызданып бағаның мейлінше өсу жағдайында ҚҚС-ның бұндай мөлшері халықтың тұрмысына, әл-ауқатына үлкен соққы болып отыр.

Қосыған құнға салынатын салықты өндіру, төлеу және есептеу тәртібі Қазақстан Республикасының «Қосылған құнға салынатын салық туралы» Заңында және Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік салық инспекциясының 1992 жылғы 17 қаңтардағы нөмірі 1 төлеу және есептеу тәртібі туралы инструкциясында жарияланған болатын.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Экономикалық мазмұны жағынан салықтар дегеніміз –мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардың белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдері. Табыстардың әр түрлі нысандарының салық көздері мыналар болып табылады: пайда, процент, жалақы, дивиденд, рента, т.б.

Салық салудың мынадай негізгі принциптері бар:а) азаматтар салықты мемлекеттен алатын игіліктерге пропорционалды төлеу керек; б) салықтар табыстың мөлшерінен, салық төлеушілердің тұрмыс халінің дәрежесінен тәуелді болуы керек.

Салықтар шаруашылық субъектілердің, жеке тұлғалардың, мемлекет пен екі арадағы мемлекет арқылы жүзеге асырылады.

Салықтың экономикалық мәні мынада:

Салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстардың  қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықаралық табыстың белгілі бір мөлшері мемлекет үлесіне жинақтап жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болған және мемлекет бірге өмір сүріп дамуының негізі болған. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашанда болса салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.Салықтар мемлекеттің  тұрақты қаржы көздері болып табылады.

Салықтың мәнін толық түсіну үшін оның атқаратын қызметтерін қарастырайық:

4. реттеушілік
5. фискалдық
6. қайта бөлу.
7. Реттеушілік қызметі –салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызметі арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтың реттеуін жүзеге асырады.Салықтың реттеуінің ең басты мақсаты өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері, салықты реттеу тетіктері және тағы да басқалары.
8. Фискалдық немесе бюджеттік қызмет –бұл қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтың қоғамдық міндеті артады. Себебі салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери қорғаныс және тағы басқа шараларын іске асыруын қамтамасыз етеді.
9. Қайта бөлу қызметі –арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекет пайызына өтеді. Бұл қызметтің көлемі ішкі жалпы өнімдегі салықтың алатын үлесі арқылы анықталады.