ТҮСІНІКТЕМЕ ЖАЗБА«Жарнама және маркетинг» пәні

Пәннің мақсаты мен міндеттері

«Жарнама және маркетинг» пәнін оқытудың негізгі мақсаты маркетингтің теориялық негіздерімен таныстыру жэне фирмалар мен компаниялардың қызметіндегі маркетинг принциптері мен элементтерін қолданудың практикалық дағдылардын меңгеру. Бұл курста коммуникациялық саясатқа ерекше көңіл бөлінеді. Коммуникациялық саясат — маркетингтік кешен құралдарының бірі, яғни студенттің жарнамалық қызметтің теориялық негіздерімен, маркетингтік коммуникацияның тэсілдерімен танысуы, жарнама берушінің кәсіби дағдыларын меңгеруі.

Курстың міндеттері:

—         маркетинг концепцияларының теориялық негіздері жэне концепцияларын

білу;

—         маркетингтік орта жэне оның құрамы;

—         маркетингті жоспарлау, басқару, бақылау барысы;

—         маркетинг ақпараттары мен маркетингтік зерттеулер жүйелері;

—         нарықтағы тұтынушылар әрекеті теориясының негіздері;

—         нарықты сегменттеу негіздерінің жэне тауар келбетін көрсету эдістемелері;

—         маркетингтік жүйеде тауар саясаты;

—         баға және дистрибьютивтік стратегиялар;

—         коммуникативтік саясат;

—         дүниежүзілік тәжірибедегі жарнама қызметіне байланысты қабылданған нормалармен жэне ережелермен танысу;

—         жарнама құралдарымен, түрлерімен, функцияларын мен жарнамалық жолдауларды зерттеу;

—    жарнамалық іс-шаралардың тиімділігінін бағалау әдістерін зерттеу. “Жарнама жэне маркетинг” курсын оқып бітірген студент білуі керек:

—      жарнамалық маркетингтің негіздері мен концепцияларын;

—      маркетингттік орта мен оның құрамының ерекшеліктерін;

—      элемдік тәжірибеде қабылданған жарнамалық қызмет ережелерін;

—     жарнаманың функциялары, түрлері, құралдары жэне жарнамалық жолдаудың түрлерін;

—      жарнамалық іс-шаралардың тиімділігін бағалау әдістерін;

—      маркетинг пен жарнамаға қатысты терминдер мен анықтамаларын;

—     тұтынушылар, тауар жэне нарық анализінің негізгі тәсілдерін жэне олардың белгілі бір жарнамалық жолдауға әсер ету мүмкіндігін;

істей білуі керек:

—    тұтынушылар тобын зерттеуде өз бетімен шамалап жоспар құруды;

—      тұтынушылар белгілі бір тауарды артық көрудегі негізгі мәселерді анықтауды;

—      жарнамалық жолдауды құрғанда тұтынушы, тауар және нарықты зерттеудің негізгі мәліметтерін қолдануды.

дағдысы болуы керек:

жарнамалық хабарландыруларға тұтынушылардың жауап беру реакциясына әсер ететін факторларды қолдануда;

—    өз бетімен жарнамалық зерттеулерді жүргізуде;

—      түрлі жарнама құралдарының психологиялық тиімділігін анықтауда әдістер қолдануда.

Пәннің пререквизиттері: Пэнді оқу келесі пәндерді білудің негізінде жүргізіледі: «Материалдық мәдениет жэне дизайн тарихы», «Жарнама жэне баспа графикасы», «Фотографика», «Экономика теориясының негіздері», «Жарнаманың арнайы түрлері», «Графика дизайнының типологиясы», «Дизайндагы заманауи материалдар».

Пәннің постреквизиттері: дипломдық жобалау.

ПӘННІҢ МАЗМ¥НЫ
Кіріспе

“Жарнама және маркетинг” — мекеменің ұйымдастыру жүйесі қызметінің дизайнга қатысты тауарды құрастыру, өндіру, жылжыту, өткізу жэне жогары табыс табу мақсатымен тұтынушылардың сұранысын зерттеу негізінде қызмет көрсетуді жинақты зерттейтін пэн. “Жарнама жэне маркетинг” пәнінің “Дизайн” мамандыгының оқу курсына енгізілуі жарнама жэне маркетингтің қазіргі заманның алуан түрлі құбылысы ретінде маңызының артуына байланысты. Қоғам санасында оң көзқарастың қалыптасуына өндірістің тұрақтылыгы, жұмыс сапасы жэне дизайнер шығармашылыгының гүлденуі эсер етеді.

Ол үшін тек жарнама мен маркетингтің мекеменің өндірістік қызметіндегі мэнін жэне мекеменің экономикалық тиімділигіндегі маңызы мен әсерін түсіне білу керек. “Жарнама және маркетинг” курсы студенттерге тұтынушылар сұранысын қанагаттандыруға ықпал ететін маркетинг жэне жарнама негіздерімен, маркетингтік коммуникациялар жэне тұтынушыга жолданган жарнамалардың тиімділігін арттырудың әдістерімен, тұтынушы әрекеті жэне іс- шаралармен танысуға мүмкіндік береді. Бұл курста нарық пен мотивациялық өзгерістерге (ара-қатынас, сенім-наным, тұтынушылар әдеті) байланысты.

Тұтынушыны зерттеу шараларының схемасы. Ішкі жағдайларды талдау. Ақпараттың екінші көздерін талдау. Сыртқы жағдайды талдау. Таңдаудың құрамын анықтау. Коммуникация эдісі. Мағлұматтарды жинаудың анкеталары. Интервью жэне мағлұмат жинау. Өзгерту енгізу, кодтау. Кестелеу. Статистикалық талдау. Қорытындылар мен ұсыныстар.

2.    Тауар, тұтынушы, нарық

Тауарды зерттеу. Тұтынушының қабылдауындағы тауар. Тауардың түпкі ойын тексеру. Тұтынушылық реакцияны бағалауға арналған анкета жэне оның сандық есебі. Тауарды тұрақтандыру (розіҢопіп§). Тауардың өмір сүру циклы: нарыққа шығуы, өсуі, жетілуі және түсуі. Өмір сүру циклын ұзарту құралы ретінде тауар пайдалану аймағын қолдану. Тауардың қаптамасы жэне оның функциялары. Тауар сапасы. Баға. Тауарлық бірлік. Марка түрі.

Тұтынушы топтары. Нарықты бөліктерге бөлу. Нарықты бөлетін негіздер. Демографиялық факторлар. Өмір сүру салты. Сатып алудың әрекеттерінің факторлары. Жасы. Кірістің мөлшері. Жыныс, білім. ¥лт. Дін. Тұрғылықты жері. Отбасының өмір сүру циклы. Әлеуметтік жағдай. Психографиялық ерекшеліктер: өмір сүру салты, белсенді тұтынушылар жэне олардың категориялары.

Нарықты талдау. Жекелеп сатудың көлемі мен тұрғындардың бөлінуі. Аймақтық айырмашылықтар. Ауылдық жердің нарығы. Өткізудің потенциалды көлемі. Жарнамаға салынған күшті бөлу. Жарнама құралын таңдау Өткізудің потенциалды көлемін анықтау. Саланың сауда статистикасы.

Жекелеп сатудағы кәсіпорындарының есебі. Жекелеп сатуды таңдап зерттеу. Нарықты бағалаудағы бірфакторлы жэне көпфакторлы индекстер.

4.    Сауданы мотивациялау үшін негізгі факторлар

Тұтынушының жауап беру реакциясына эсер ететін факторлар. Сыртқы іс- әрекет. Психиологиялық дайындық. Ішкі факторлар. Үздіксіз психологиялық қызметтің селективті мінездемесі. Әдісті схемаландыруда психологиялық бейімділік. Тэжірибе тұтынушылық шешімнің негізі ретінде.

Жарнамаға шығармашылық ыңғаймен келу: оятатын мотивтер. Мотивация факторлары: физиологиялық қажеттіліктер, өзін-өзін сақтау, махаббат, сыйластық, өзін өзі бекіту. Неғұрлым салмақты мұқтаждықтарды талдау. Жарнамалық хабарландыруларды ояту немесе мұқтаждықты күшейту құралы

Жарнамадағы шығармашылық көзқарас: оятатын мотивтерді таңдау. Таңдау процесіндегі негізгі моменттер. Оятатын мотивтер шеңберінің тарылуы. Сапа көрсеткіштерінің рөлі. Өмір сүру салтын зерттеу мағлүматтарының рөлі. Сандық көрсеткіштер. Сандық жэне сапалық көрсеткіштер мен жарнамалық шығармашылық.

6.     Жарнамалық хабарландыруларды ойлап шығарулары

Жарнамадағы шығармашылық көзқарас: жарнамалық жолдаудың түпкі ойы. Жолдау «маркетингке үндеу» ретінде. Жолдаудың функционалдығы. Потенциалды жарнама беруші. Жарнамалық жолдау нені ұсынады. Қалай ұсынады. Жарнамалық жолдау «символикалық қаптама» ретінде. Коммуникативті міндеттерді қоя білу. Түпкі ойды кұрастыру барысындағы зерттеулер. Жарнамалық жолдауда мотивтің неше түрі болуы керек.

7.     Жарнамалық талдаудың шығармашылық кезеңдері

Жарнамадағы шығармашылық көзқарас: жұмыс кезеңдері. Дайындық кезеңі. «Ақпаратты қайта өңдеу» кезеңі. «Инкубация» кезеңі. «Нұрлану» кезеңі. Міндеттерді қою. Жарнамалық кампанияның стратегиясы. Аудиторияны анықтау. Жарнамалық жолдаудағы коммуникация түрлері.

8.     Жарнамалық-маркетингтік қызметте коммуникаңияның мәндері

Маңдайша жазу арқылы жүзеге асатын коммуникация. Ақпараттың көмегімен жүзеге асатын коммуникация. Аудиторияның көңілін аудару арқылы өтетін коммуникация. Шындық арқылы өтетін коммуникация. Әрекет арқылы өтетін коммуникация. Пішін мен стиль арқылы өтетін коммуникация. Тиімді жарнамалық жолдауга қатысты сапа. Өткен курсқа шолу.

1.    Маркетинг пен жарнаманың байланысы. Тұтынушыларды зерттеу.

2.    Психографикалық ерекшеліктер: өзінің өмірлерінің эр түрлі кезеңдеріндегі жанұялар жэне олардың өмір сүру салты; олардың айырмашылықтары.

3.    Тауарды зерттеу. Белгілі тауар үшін нарықты бөлшектейтін маңызды факторлар (бала тамағы, спорттық тренажерлар, өмірін қауіпсіздендіру)

5.   Жарнамадағы шығармашылық көзқарас. Жарнаманы қабылдаудағы психологиялық селективтіліктің әсер ету мысалдарына шолу.

6.   Нақты құрылымдарымен ерекшеленетін хабарландырулардың үлгілеріне шолу.

7.   Хабарландырулардағы эртүрлілікті түсіндіру жэне түтынушылардың жауап беру реакцияларының мүмкін болатын айырмашылықтары.

СӨЖ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ БОЛЖАЛДЫ ТІЗІМІ

1.     Жарнамалық қызметтегі маркетингтің ролі.

2.     Маркетингтік ақпараттық жүйе.

3.     Маркетингтік концепцияны көрсететін үш жарнаманың мысалын келтір. Таңдап алынғандардың қайсы элементі сол көзқарасты көрсетеді?

4.     Жарнама ортасы. Жарнаманы қабылдамау. Жарнама әсері. Жарнама психологиясы: қабылдау, хабардар болу, сендіру, бекітіп эсер ету.

5.      А. Маслоудың мұқтаждықтар иерархиясы.

6.      Жарнама тенденциясы және маркетингтік коммуникация.

7.     Жолдауды қүрау. Бірегей сатылымдағы үсыныс (БС¥). ІІпі^ие 5е11іп§ Ргорозіііоп (ІІ8Р).

8.      «Шығармашылық» концепциясы жэне «мінсіз жаратушы».

9.      Жарнамалық концепция — үздіксіз жарнама барысының негізі.

10.    Жарнамалық бейне. Жарнамалық бейненің сапасы.

11.    8\ҮОТ и РЕ8Т анализдері.

12.    Маркетингтік стратегиялар.

13.    Жарнамалық зерттеулердің келешегі.

1.     Мәдениет элементтері.

2.     Г. Хофстедтің ұлттық мэдениет моделі.

3.     Жарнамалық бизнесте мэдени айырмашылықтарды есепке алу.

4.      Ішкі және сыртқы нарықты таңдаудагы әлеуметтік-мәдени факторлар

5.      Жогарғы жэне төменгі контекст мэдениеттері.

6.      Маркетингтік шешімдердің этикасына мэдени параметрлердің эсер етуі

Типтік багдарлама мазмұны — ол міндетті минимум, жұмыс багдарламасында қосымша тақырыптарды қарастыруга болады немесе пэнге берілген кредит (сағат) көлемінде тақырыптар тізімін кеңейтуге болады.