26 июня, 2019 17:23
Гештальттерапия
Американдық психолог Фриц Перлз ойлап тапқан. Топтың мүшесі және оның көшбасшысы келісім- шарт қарым- қатынас жасау түрінде жүргізіледі. Және де топтың барлық мүшесі бұл үрдіске қатыспай, бақылап отырады. Мұндай бақылау әрқайсысы өзін және өзінің мәселелерін түсінуге көмектеседі. Осының негізінде жеке тұлғаның өзгеруіне мүмкіндік береді.
Гештальттерапияның мақсаты осы немесе басқа құрылымдардың төмендеуінің қандай болуына қарамастан, “күрес” пен “жөндеуге” емес, адамның жақсы болуының үйлесімділігін дамыту мен ұстап тұруға бағытталған. Сондықтан о-бастан ақ терапия медициналық көмек берумен емес, дененің үйлесімділігімен айналысты.
Гештальттерапияның клиенттері өзінің жақсы болуын талдауға және сәттілікке ұшыраған қарым- қатынасқа қандай да бір сәттілік туралы жұмыс істеуге мәселелер мен қиындықтарды шешуге ғана тоқталып қалмайтындығына қатты таң қалуда.
80 жылдары американдық студенттермен (санау бөлімі бойынша жұмыс істейтін жұмыскерлер) терапияның әр түрлерінің әр түрлілігінің эффективтілігі туралы сұрақ бойынша өткізген талдауы шын негізінде нәтиже, баға және даму арасында ешқандай маңызды корреляция жоқ екенін көрсетті.
Гештальттерапевт тығылмайды, керісінше өзінің ойларын айтады, өзінің қатынасын, сезімін білдіреді, өзімен тең санайды. Әрине ол мұндай сезімдерді білдіргенімен, ол өз өзін ұстай алады.
Ол вербалды және физикалық түрде араласуы мүмкін, егер керек болса алдыңғы үрдісті күшейте де алады және жағдайға жекелік мағына беруіне мүмкіндік береді.
Гештальттық психотерапия “жекелік” немесе “топтық” терапияны емес, “диадтық” терапияны білдіреді. Бұл жағдайда клиент пен терапевтің бір уақытта қатысуын енгізеді. Бұл терапия “осында және қазір” деген екі адам арасында болады. Ол алдыңғы үрдісті түсінуге және жаңа құрылымдардың эмоционалды апробированиесіне бағытталған.
Гештальттерапия тұманнан шықты. Сол кезде Перлзді қоғам жаңа үрдістің “әкесі” ретінде санай бастады. Бұл ағым Америкадан Австралияға, Япониядан Ресейге дейін жерді басып алды.
Гештальттерапия психоанализді ревизиялау әдісі ретінде туындады.( Фриц және Лора Перлздер, Джим Силекин,
Изадор Фром, Ирвин және Мириат Польстерв,Джозеф Зинкер т.б) оны практикада
біріншіден жекелік психотерапия ретінде қолданды (бір немесе бірнеше сессия аптасына бір сағатқа созылды терапевтпен көзбе көз).
Перлз былай деді: “Менің әдісімді тек ауру кезінде қолдану жеткіліксіз болып келеді, себебі ол өте күшті”.
Қазіргі таңда жекелік гештальттерапияға қатысқан 12 миллион француздардың көпшілігі ауру емес сіз және біз сияқты өмірін жақсартуға өмірінің сапасын жекелік жанұялық және әлеуметтік өмірін толықтыру үшін қобалжитын жандар екні анықталды
Міне сондықтан гештальттерапия тек қана ауруханаларға қиындық сезген жасөспірімдер мен балалар оқитын оқу орындарына ғана емес, сонымен қатар мектептерге төменгі лицейлерге, үлкен адамдарды дайындайтын институттарға енгізілуде.
Қандай да болсын оқыту және психотерапия (докомин, сератин, адреналин, тестестерон т.б) нейромедиаторлардың және гормондардың өңделуіне және мидың ішкі биохимиясын өзгерте отырып, церебралды әдістерге әсер етеді.
Миға әсер ететін және жүріс- тұрысты өзгертетін молекулалардың жиынтығы табылды. (транквилизаторлар симуляторлар антиделирианттар т.б).
1952 – ші жылы Анри Лабори “аминазин” деп аталатын жаңа психотроптық препарат ойлап тапты. Оны қабылдау психозды купироватетуге алып келеді. Бұл препаратты қолдану психиатрлық ауруханаларда “ауыстыратын жеденің” орнына қолдануды алмастырды. Мұның негізінде “химиялық жеде” орын алды .
Франция транквилизаторды қолдануда ең басты орында келеді: Ол “феназепам”. Ал қазіргі күні 1,5 миллион адамдар “prozac” деп аталатын препаратты қолдануда. Бұл жаңа дәрілер қаншалықьы эффективті болғанымен адамның ағзасына тигізетін кері әсерлері де табылды ( ұйқышыл, өзін-өзі ұстауы енжар, есінің төмендеуі, либидоның төмендеуі, және де емдеуді тез арада тоқтатқан кезде өзіне-өзі қол жұмсауға дейін барды).
Гештальттерапия әсіресе гипоталамикалық бөлімдерін (қозу “қазір және осы жерде” тілегі) және фронтальды маңдай бөлімі мобилизаватетеді, осылай гештальттерапия мидың осы әлсіз бөлімдерінің жағдайының белсенділікте ұстайды, және олардың жастығын және өмірлігін сақтайды. Себебі Вандер батареясынан
гөрі, тірі материя қолданылмайды, егер ол ештеңеге қызмет етпесе.
Гештальттерапияның алдына қойған мақсаттарының біріне біздің өміріміздің жоспары мен тәжірбиемізді интеграциялау арқылы біздің “программаларымызды” әрқашан коррректировка жасап тұру.
Гештальттағы қандайда болмасын психотерапевтикалық қызметі әр түрлі ішкі заттардың тепе-теңдігін ұстауға көмектеседі.Егер допоминді көп қолданса цереболды “қысқа істен шығу” ал беттен “қатты толқу” көрінеді: Сандыраққа ұқсас шизофранияға шалдығады: егер допомин жетіспесе- Паркинсон ауруына ұшырайды. Ал серотинді көп қабылдаса- жабысқақ ауруға, ал жетіспесе -депресияға ұшырайды.
Гештальтт әрқашан ерік тандау қабілетін дамытуға итермелейді: терапияның барлық жүргізілген сессияларында “клиентті” (кім сұрауға құқылы) “жоқ” деп айтқызуға итермелеитін автономды таңдаумен отказға оятады.
Лора Перлздін айтуынша: “Мен жеткілікті айтпаған жағдай бар: денелік жұмыс гешттальттерапияны бөлетін бөлімнің бір бөлігін құрайды.Гештальт өз алдына холистикалық терапияны білдіреді. Бұл дегеніміз (тек дауысты сөздерді қызметтерді тағы не бар оны ғана емес сонымен қатар) гештальт ағзаны түгел қарастырады
Оның ойынша гештальттерапия көп жағдайда терапевтикалық эффективтілігі талқыланбайтын, бірақ бұзылыстардың болуын түсіндіруге арналмаған радикалды жаңа терапевтикалық құрлымды ұсынды.
Емдегенде күнделікті және конфидициалды бақылауды мамандандырылған іскер адам жұргізу керек.
Психотерапияны қабылдаған жағдайда терапевт осы ісбойынша мамандандырыған адам болуына көз жеткізу қажет. Оның профессионалды топқа кіретіндігін біліп алу қажет, және өзіңде супервизиядан өтуің керек.
Автор публикации
