6 января, 2018 14:41
Дадаизм (фр. сіасіаізте — жылқы, ат) — әдебиетте, театрда, көркем суретте дамыған авангардтық ағым. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Швейцарияда қалыптасқан. Дадаизм деген атауды осы ағынның бас- ты өкілдерінің бірі, румын ақыны Т. Тизорой қойған. Оған осы «дадаизм» деген сөзді ойда жоқта француз сөздігінен кездестіруі себеп болған. Бұл ағынның идео- логиялық көзқарасы — империялық соғысқа және оны айқындайтын әсемдік қүндылығына қарсы шығу.
| Дадаизм өзінің жартылай театралды көріністерінде өнер жайлы қалыптасқан көзқарастан аттап, дүниежүзілік өнердің тираждалуына мысқылмен қараған. Дадаизм өнер шығармаларында кездейсоңтыққа, психикалық ав- томатты тез қозғалыстарға, фотомонтажға және жалма- жан ойдан шығаруға орын берген. |
| Деконструкция (ағыл. сіесопзігисііоп) — нақты кезеңдегі Батыс мәдениетінің көзқарасы. Басты мақса- ты: дәстүрлі, әдеттегі қүндылықтарды жою. Көзқарасы: буржуазиялық қоғамға, оньщ рухани негізіне сенімсіз қарау, әсіресе, ең белгілісі — АҚШ-тағы 70-80-жылдар- дағы «Йельск мектебі» (Хиллис Миллер, Дж. Хартман, т.б.). Астыртын аты — «жабайы деконструкция», өйткені оның өкілдері өнердің гуманитарлық дәстүрлерімен күресуге дейін барады. Мысалы, деконструкция теріс радикалды теориясы (70-80-жылдары Францияда тара- ған) кинематография негізінің құлдырауын жобалайды. Деконструкция үшін әлемдік қүндылықтардың барлы- ғының болашағы жоқ болып саналады. Сондықтан де- конструкция «өнердегі шексіз тербеліске» сенеді (Ниц- ше идеясы). «Метафора» түрінде көрсетілген өнер шы- ғармасында мағына аралас. Бүл туындыларды адам өмір мен тарихи қүндылықтардың тұрақты емес екенін түсіне отырып қабылдауы керек. Қабылдаушының, оқырманның, көрерменнің, сыншының мәртебесін көте- ре отырып, деконструкция көркемдік көзқараста фрейдизмді қолдайды (ғажайып қияли өмірге ұмтылу, арманын бейнелеу).
Десюдепорт (фр. сіеввиз <іе рогіе — есік үстінде) — есіктің жоғарғы жағында орналасқан панно. Дидактика (грек. сіісіакіікоз — ақыл айту, нүсқау) өнер- де — 1) ақыл айту, нұсқау, үйрету; 2) эстетикалық, нақ- тылы, сезімтал бейнелерді моральдық (ақыл айту, үйре- ту) тәсілдер арқылы өмірлік мағынаға ауыстыру. Дидак- тика — аңыз жанрының бөлінбес бөлімі, шығарманың негізгі құраушысы. Басқа жанрларда ол автордың идея- лық көзқарасын, шығармашылық рухани бағытын көрсету үшін қолданылады. Дидактика қызметі — көркемдік жетістіктерді және өмір көрінісін, адамның мінезін, сезімін және қадамдарын ақылды сызбаға және ақылды көріністі саналы идеяға ауыстыру. «Жалаңаш», |
| «кітапты», «ой-саналы» Дидактиканың негізгі кемші- лігі — өнер және өмір қатынасын дұрыс түсінбеу, өнер және моральдың, дөлірек айтқанда, толықтық және күрделіліктің ауысуы, өмір қарама-қайшылықтарын сылама сипатты идеалмен ауыстыру. Дидактикалық өнер — өмірден тыс, жұлынып алынған «таза өнердің» бір шеті болып табылады. Мелодрама, комедия, детек- тив және т.б. анық дидактикалық қасиетте келеді, олар- да адамның мінез-құлқы, жақсылығы, т.б. қасиеттеріашық түрде көрсетіледі. Дизайн (ағыл. сіевіёп — жоба, тұлғаға және тұлғадан қызметке. Дизайн тәсілі — Дизайн және флористика — көркемөнердегі салыс- тырмалы жас бағыт. Жазықтық бетінде алдын ала келтірілген гүл жапырақтарынан және ұзынынан кесілген гүл сабақтарынан жасалатын үйлесімді үлкен |
| немесе кіші көркем жұмыс ретінде бөлме ішіне ілуге болады. Жұмыс жібек, барқыт және капрон матада орын- далады, үстін шынымен немесе пластикпен жабады.
Дизайн формасы — заттың (өндіріс затының) ерекше ұйымдасуы, дизайнердің заттың барлық қасиеттерінің бірлестігін табуының нәтижесі ретінде пайда болатын — конструкциясы, сыртқы пішіні, түсі, фактурасы, тех- нологиялық дұрыстығы және т.б. |
| Дизайнер — маман, дизайн саласында қызмет істейтін жөне жоғарғы тұтыну талаптары мен заттың немесе зат-тық ортаның эстетикалық са- пасын қамтамасыз етуші. Заттық ортаның сапасын |
| Драпри (фр. сігарег) — көбіне ауыр матадан ңыр салып жасалатын перде.
Дрессуар — Қайта өрлеу кезінде ойып жасалған ыдыс- аяң қоймасы. |
Автор публикации
