6 марта, 2018 18:06
Еңбек әрекеттерін көрсету өдісі. Бүл өдісті қолданудың ережелері 72-кестеде келтірілген.
| Шебердің өрекеті | Оқушылардың өрекеті |
| Қалыптастырылатын дағды- лардың қолданысын түсіндіру | Көсіптік қызметтегі еңбек про- цесінің маңыздылығын үғыну |
| Бүкіл еңбек процесін қалыпты ырғақта көрсету | Бақылау, еңбек процесін түтастай қабылдау |
| Еңбек процесіндегі операция- ларды, төсілдерді және негіз- гі өрекеттерді ажырату | Еңбек процесінің қүрамы мен қүрылымын таңдау |
| Инструкциялық картаны талдауға арналған сүрақтарды қою | Жүмыстың тәсілдерін, өрбір операцияның инструкциялық картамен орындалу төсілін үғыну |
| Барлық үйретілген өрекетті баяу ырғақта көрсету | Сүрақтарға жауап беру |
| Көрсетілген операцияларды қайталау үшін бір немесе екі оқушыны шақыру | Оймен қабылдау |
| Оқушылардың кестесін талдау | Бақылау, талдау |
| Барлық еңбек процесін қалыпты ырғақта қайталау | Еңбек өрекетін санада қайталау |
- кесте. Еңбек өрекеттерін көрсету өдісін қолданудың
ережелері
Сұхбаттық өдіс. Сүхбаттық өдістің қүрылымы жоғарыда жан- жақты қарастырылды. Бүл жерде біз оны өндірістік оқыту сабақтарында қолданудың бірқатар ерекшеліктерін ғана көрсетеміз.
Бүл өдіс электротехникалық дағдыларды қалыптастыруда негізгі орын алмайды, оған қосалқы рөл беріледі. Ол оқушы- лардың инструкциялық картамен жүмысы процесіндегі теория- лық білімдерді қайталау кезеңіндегі кіріспе инструктажда пай- даланылады. Сондай-ақ бүл өдісті өндірістік оқытудың шебері жіберілген қателердің себептерін анықтаудағы оқушылармен әңгімелесу барысындағы ағымдық инструктаж процесінде қол- данған абзал.
Жаттығу өдісі. Бүл өдісті іске асыру жөніндегі өндірістік оқыту шеберінің өркеті 73-кестеде сипатталған.
| Шебердің өрекеті | Оқушылардың әрекеті |
| Оқушыларға еңбек әрекетін үйренудің мөнін түсіндіру | Еңбек өрекетінің мақсатын үғыну. Тренажерды зерттеу |
| Тренажердың жүмыс шарт- тарымен оқушыларды таныстыру | Тренажердағы “қосу” жөне “ажырату” операцияларына дағдылану |
| Тренажердың жүмыс принци- пін түсіндіру. Тренажерда орындалуы тиіс жаттығуларды көрсету | Бақылау, үйренетін өрекеттер- дің белгілі бір операцияларын қарастыру |
| Тренажерда операцияларды қайталауды бір немесе екі оқушыдан өтіну | Бақылау, ойша қабылдау |
| Қателіктер мен олқылықтарды көрсету | Оқушылардың жүмыс төсілдерін талдау |
| Оқушыларға тапсырма беру. Оларда тапсырманы орындауға деген қызығушылықты тудыру | Тапсырманы орындаудың бағдарламасын ойластыру |
| Тапсырманы орындаудың бағдарламасын мен ырғағын анықтау | Берілген бағдарлама бойынша жүмыс жасау |
| Жаттығуларды орындаудың барасын қадағалау | Шебердің сүрақтарына жауап беру |
| Оқушылардың қателіктерін түзету | Өзіндік бақылау |
- кесте. Жаттығу әдісін қолданудың ережелері
Алгоритмдік эдіс. Оны қолданудың ережелері 74-кестеде сипатталған.
| Шебердің әрекеті | Оқушылардың өрекеті |
| Оқушыларға аппаратураның бүзылған блогын көрсету | Ақаулықтың айғағын бекіту, бүзылған блоктың белгілерін анықтау |
| Аппаратураның жиі болатын ақауларының тізімін анықтау | Жиі болатын ақаулардың жік- темесі, пайымдау, конспекті жүргізу |
| Жалпы тізімнен бір ақауды бөліп алу. Оқушылардың алдына ақаудың мүмкін болар себептері туралы сүрақтарды қою | Тікелей (барынша ықтимал) жөне жанама (ықтималдығы аз) себеп- терді көрсету. Өрекетті орындау- дың сабақтастығын пайымдау, операцияларды қайталау |
| Ақаулардың мүмкін болар себебін үсыну. Жүмысты тексеру мен жоюдың төсіл- дерін жөне операцияларын көрсету | Жиі болатын ақаулардың жіктемесі, пайымдау, конспекті жүргізу |
| Келесі себептерін көрсету (оқушылар үсынылған ақаудың барлық себептерін жою жөніндегі бар операцияларды үғынбайынша жалғастыра береді) | Тікелей (барынша ықтимал) жөне жанама (ықтималдығы аз) себеп- терді көрсету, өрекетті орындау- дың сабақтастығын пайымдау, операцияларды қайталау |
- кесте. Алгоритмдік эдісті цолданудыц ережелері
Эвристикалыц эдіс. Бүл өдістің ерекшелігі оқушыларға үсынылатын мәселелер ретінде жоғарыда айтылған жаттығу- лардың 3 типінің көрінуімен сипатталады. Мүның барысында оқушылар теориялық оқытудың әдістерінде сипатталғандай лабораториялық жүмыста немесе оқу эксперименті процесіндегі зерттеулерді жүргізбейді, өндірістік процесті жүргізеді.
Қорыта келгенде өндірістік оқытуда әдістерді қолданудың негізгі заңдылықтарын атап өтейік. Тек бір ғана оқыту төсілін қолдана отырып, электротехникалық дағдыларды қалыптасты- рудың мүмкін еместігін тағы да ескертеміз. Өндірістік оқыту сабақтарында әдістердің қосындылары пайдаланылады, бірақ жетекші әдісті таңдау барысында бүл әдістерді сабақтың әрбір кезеңінің мақсаттарымен міндеттерімен жөне мазмүнымен сәйкестендіру керек.
Автор публикации
