29 января, 2018 17:37
Соңғы кездерде оқушылардың оқу сапасын бағалауда рей- тинг технологиясының элементтеріне негізделген әдістер кеңінен қолданыла бастады. Рейтинг оқушылардың оқу сапасының бар- лық түрдегі көрінісі болып табылады. Сондықтан да болар, белгілі бір мағынада, ол маман жүмысшыларды дайындаудың сапасын дәл анықтай білудің кепілі де болып саналады. Соны- мен қатар бүл жүйенің оқу орнындағы оқу процесін басқару ісіндегі ең тиімді қүрал екендігіне шек келтіруге де болмайды, өйткені мүндай бақылаулардың қорытындылары жайындағы мөліметтер оқу процесін жақсарту жолындағы шараларда кеңінен қолданыс тауып отырады. Осы мәселеге тікелей байланысты мөліметтерге сүйенетін болсақ, дөстүрлі төрт балдық шкалаға (2,3,4,5 бал) қарағанда бақылаудың рейтингтік жүйесінің бірқатар артықшылықтарының бар екендігін мойындауға да тура келеді- Олар төмендегідей болып келеді:
- оқу процесінің негіздерін өлдеқайда тиімді түрде қалып- тастыруға көмектеседі;
- күнделікті жүмыстарға деген оқушылардың ынтасын ар- ттырады;
- оқушылардың оқу процесіндегі белсенділігін күшейтеді;
- оқушылардың білімі мен олардың көсіптік дайындыК деңгейін өрі дәл, әрі объективтік түрде бағалауға мүмкіндік береді, нәтижесінде қорытынды бағаларды қою кезінде орын алатын кездейсоқ факторларға жол берілмейді.
- оқушылардың қызметін өз тобындағы, курсындағы жет- кен жетістіктеріне сай бағалауға мүмкіндік береді;
- оңушылардың оңуы мен мұғалімдердің педагогиңалық кьізметінің нөтижелілігінің артуына және олардың қызметтерін зсандандыруда материалдық ынталандару әдістерін тиімді пай- даланып отыруға оң өсерін тигізеді;
- оқу процесін өрі тиімді, өрі жедел түрде басқаруға мүмкіндік береді-
Рейтинг жүйесінде қарастырылган білімді бағалау шарала- ры оқушылардың білімі мен төжірибелерін бақылауға қойыла- ТЬІн талаптарды нақты орындауға жол ашып береді. Олар: ясүйелілік, объективтілік, жан-жақтылық, тиімділік, жекелік ясөне т.б. Сонымен қатар мүндай кездерде дәстүрлі педагогика- лык бақылаулардың түрлерімен қатар (ауызша жөне жазбаша сұрау, бақылау, зертханалық жөне өндірістік жүмыстар, ауыз- ша жөне жазбаша емтихандар жөне т.б.) бүгінгі күннің талап- тарына сай келетін жаңа өдістерді де (мысалы, тестілеу) кеңінен қолданамыз. Бүрынгы дәстүрлі технологиялық бақылауга қара- ғандағы рейтинг жүйесінің артықшылығына бағалаушылық жөне түзетушілік функцияларды күшейту арқылы жетуге болатын көрінеді. Мүндай технологияның қүндылығына шек келтіруге болмайды, өйткені оларды қолданудың нәтижесінде оқушылар- дың белсенділігі мен өз бетімен жүмыс істеу қабілеті артады, өздерінің жеткен дәрежелеріне сын көзбен қарауға мүмкіндік алады.
Жалпылама түрде рейтинг жүйесінің мақсатын былайша сипаттауға болады: оқушылардың білімдерін арттырудағы, өзіндік төжірибе жинақтауындағы жөне шеберліктерін шыңдаудағы аралық және соңғы уақытта болған өзгерістерді нақты анық- тап, бағалай білудің негізінде жүмысшы мамандарын дайында- удың жағдайын дер кезінде түзетумен қатар, бүл процесті тиімді басқара білу.
Белгілі бір пән бойынша оқу барысын рейтинг жүйесі бой- ынша бақылауды үйымдастыруда модульдік оқудың принциптерін пайдалану үсынылады. Бүл арада оқушылардың оқу процесіндегі қызметін бағалау бақылаудың үш түрі арқылы жүзеге асыры- лады: күнделікті бақылау — бір модульдің шеңберінде бақылау багыттары бойынша, аралық бақылау — 3-4 модуль шеңберінде жүзеге асырылса, ал үшінші қорытынды бақылау кезінде оқудың нәтижелері шығарылады. Бүлардың барлығының да қорытын- Дьілары бақылаудың өрбір кезеңінде балмен бағаланады жөне °Қушылардың пән бойынша алган қорытынды көрсеткіші (қоры- тьінды рейтинг) есептеп шығарылады.
Көптеген бастауыш, орта жөне жоғары кәсіптік білім беру °ҚУ орындарында рейтинг жүйесінің білім беру төжірибесінде Қ°лданыс табуы мынандай мақсаттарды көздейді:
~ оқушылардың жүйелі өзіндік жүмыстарын баянды ету; °Қу процесіндегі оқушылардың жеке қабілеттерін ескере оты- Рып, оларды өзара жарысқа түсіру элементтерін енгізу;
оқу процесіндегі күнделікті бақылау жүмыстарының ввімділігін қамтамасыз ету; жүмысшы мамандарын дайындау- дың сапасын басқару жүйесінде кері байланыстардың нақты. лығына қол жеткізу жөне осы мөселеге байланысты мөліметтерд; көбейту; оқушылардың жекелеген немесе белгілі бір циклдеГ} пәндер бойынша алган білімдерін объективті түрғыдан бағалау-
- жеке бағыттағы білім беруді оптимизациялау мен дөл осьі бағытта жобалық технологияны кеңінен қолдану үшін оқущЬі. ларды оқу барысында жеткен жетістіктері бойынша дифферең. цациялау;
- оқушыларға стипендия тағайындау мен оларға алғыстар жариялауға, жүмысшы мамандарын дайындауға байланыеты өнеркөсіп орындарымен шартқа отыру, оқушыларды көп сатьі- лы дайындықтың келесі сатысына көшіруге байланысты қабыл- данатын шешімдерді негіздеу жөне т.б.;
- оқу орнын бітірушілердің білімдерінің жоғары болуын қадағалау;
- оқу процесін педагогикалық түрғыдан жобалаудың сапа- сын арттыру жөне оны ойдағыдай жүзеге асырудың тиімді жолдарын қарастыру.
Автор публикации
