14 марта, 2018 18:20
Өндірістік оқыту сабағы көсіптік дағдылар мен шеберліктерді қалыптастырудың жетекші үйымдастырушылық формасы бо- лып табылады. Әдетте, өндірістік оқыту сабағы аптасына бір рет жоспарланады жөне теориялық оқыту сабағымен салысты- рғанда, оның уақыттық шеңберлері алты оқыту сабағын қамти- ды. Өндірістік оқыту сабақтары өрбір оқушыға өзінің жүмыс орны бектілген электромонтаждық шеберханада өткізіледі. Са- бақты өндірістік оқытудың шебері жүргізеді, түске дейін сабақ топтың бір бөлігіне өткізілсе, ал екінші бөлігі түстен кейін үйренеді. Сабақ өткізудің өдістемесі оқу-өндірістік жүмыстың мазмүнына төуелді болып келеді. Алайда өндірістік оқыту са- бағының қүрылымы бағдарламаның мазмүнына бағынбайды жөне төмендегі элементтерден түрады (82-кесте).
Өндірістік оқыту сабақтарындағы оқушылардың әрекетін үйымдастырудың формаларына мыналар жатады: индивидуал- ды (жеке), топтық (фронталды) жөне бригадалық (звенолық, буындық).
| N
п/п |
Сабақтың қүрылымы | Үзақтығы,
минут |
| 1. | Үйымдастырушылық сөт (оқушылардың қатысуын, киімнің, аяқ, кшмнің, бас киімнің жағдайыы тексеру) | 10 минут |
| 2. | Кіріспе инструктаж. Сабақтьщ тақырыбы мен мақсатымен таныстьфу. Оқушылардьщ теориялық дайындығын тексеру. Үй тапсьфмасьш тексеру. Оқушылардьщ жауабы бойынша қорьпъшдылар жасау. Тақырыпқа кіріспе. Операцияларды көрсету жөне түсіндіру. Техникалық қауіпсіддік еске түсіру. Тексеруші сүрақтар жөне бір немесе бірнеше оқушыньщ операцияларды тольщ орьшдауы. Қосымша түсіндірме. Жүмыс ырғағында операцияларды қайталап көрсету (қажет жағдайда) | 40 минут |
| 3. | Оқу жүмыстарын, қүжаттамаларды, материалдарды, инструменттерді, жабдық- тарды бөлу | 15 минут |
| 4. | Оқушылардың оқу-өндірістік өрекетінің ағымдық инструктажы. Жүмыстьщ барысьш жөне еңбектің төртібін қадағалау, қауіпсіздік техникасьш сақтау. Мақсатты аралап шығу | 15 минут |
| Жүмыстарды тиянақтау | 10-15 минут | |
| 5. | Жүмыс орнын жинау | 15 минут |
| 6.
7. |
Қорытынды инструктаж. Табыстар мен кемшіліктерді көрсете отырып сабақтың нөтижелерін шығару. Жақсы жүмыстарды, брак (олқылық) түрлерін көрсету. Жү- мыстарды талқылау жөне бағалау. Оқушы- лардын сүрақтарына жауап беру | 30 минут |
| Келесі сабақтың тақырыбымен таныстыру | 15 минут | |
| 8.
9. |
Үй тапсырмасы | 15 минут |
- кесте. Өндірістік оқыту сабағының қүрылымы
Индивидуалды оқыту барысында оқушы жоғары білікті жүмысшыға бекітіледі. Индицидуалдық форма тікелей өндірісте оқытуға төн болып келеді. Өндірістің өзгелешіктеріне қарай оқушы жүмысшымен бір жүмыс орнында бірге жүмыс істейді немесе үйретушінің қасында оған арнайы бөлінген орында (станокта, машинада, агрегатта) бөлек жүмыс істейді.
Топтық немес фронталдық форма оқыту процесін кәсіптік- техникалық училищелердің шеберханаларында үйымдасты- руға арналған.
Оқушылардың жүмысын үйымдастырудың фронталды фор- масы барлық оқушылардың бірдей тапсырманы орындауымен сипатталады. Шебер қателіктерді үжыммен талқылауды, топ- тық инструктажды қолдана отырып, бүкіл топтың жүмысы- на бір мезгілде жетекшілік етеді. Осылайша, оқу процесін өдістемелік басқару жеңілдетіледі, алайда бүл жағдайдың өзінің қиыншылықтары бар. Мысалы, материалдардың жоқ- тығы салдарынан барлық оқушыларды бірдей тапсырмалар- мен қамтамасыз ету үнемі қолдан келмейді, оқытудың тиімділігі оқушылардың жүмыс ырғағына тәуелді болады
Оқушылардың оқуын үйымдастырудың бригадалық неме- се буындық формасы топты 3-4 адамнан түратын бригадала- рға бөлуді білдіреді. Әрбір бригада өз тапсырмасын орын- дайды. Бүл жағдайда еңбек бөлінісі тек буындардың аралы- ғын ғана емес, буынның өзінің ішін де қамтиды. Мысалы, пәтердегі өткізгішті монтаждау барысында өрбір бригада өзіне тапсырма алады. Бүл жағдайда бригададағы монтаж жөніндегі барлық жүмыстар оқушыларға бөліп таратылады, яғни өркім белгілі бір операцияны немесе операциялар кешенін орындауға тапсырма алады, ал сонан соң бригада- ның жинақталған схемасы сынақтан өткізіледі.
Көсіпорынның тапсырысын орындау барысында шығаратын өнімнің партиясы үлкен болуы мүмкін. Бүл жағдайда бүкіл технологиялық процесті бөліктерге бөліп, бригаданың барлық мүшелері бірдей жүмыс атқаратындай етіп әрбір бригадаға жүмыстың белгілі бір бөлігін орындауды тапсырған жөн.
Бригадалық форма барысында шебер тарапынан оқу процесіне жетекшілік ету қиындай түседі, оған өр алуан жүмыстардың орындалуын бір мезгілде қадағалауға тура келеді. Бүл қиыншылықты әрбір бригада үшін алдын-ала дайындалған жөне онда оқушылардың өзіндік жүмысына арналған жан-жақты нүсқаулар баяндалатын жазбаша инст- рукцияларды қолдану арқылы игеруге болады. Сабақтың мазмүны мен мақсаттарына қарай оның қүрылымы да өзгереді. Өндірістік оқытуды төмендегідей сабақтарға бөліп көрсетуге болады: көсіптік шеберліктер мен дағдыларды қалыптастыру сабағы; жаттықтырушы сабақтар; бақылау- шы тексеруші сабақтар; өндірістік еңбек сабағы.
Автор публикации
