13 января, 2018 14:56
Майолика (ит. таіоііка) — күйдірілген түсті балшық- тан жасалған керамика түрі.
Макет (фр. та^иеііе) — салынып біткен немесе жоба күйіндегі ғимараттар мен сәулет ансамбльдерінің кішірейтілген масштабта (гипс, картон, пластмассадан) жасалған кеңістіктегі көркемдік бейнесі. Ол бейнеле- нетін затқа барынша үқсас етіп жасалады. Қызметіне байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Іздену макеті жо- баның әрбір аяқталған кезең аралықтарында жасалады, мақсаты — жобаның басқа мүмкіндік жағдайларымен са- лыстыру және тексеру (көлемін, бейне иілімін, өсемдеу қүралдарының қолданылуын).
| Пысықтау макеті тек сыртқы пішінін анықтау үшін ғана емес, сонымен қатар байланысын, бөлшектерін, беткі қосылымдарын, қыз- мет талабын шешу (жинау, бұзу, заттар кешенін құрас- тыру, бөлшектерді бейнеде тексеру) үшін қолданылады. Көрсеткіш макет заттың сыртқы пішінін толық анық- тап көрсетеді және жобаның соңғы кезеңінде (кей кезде көрмеге арналып) орындалады. Қызметтік макет жаңа заттарды қолданылып жүрген заттармен салыстыру |
| үшін құрастырылады, оның кейбір бөліктерін сынап көру үшін нақты қүралдарды қолданады (күрделі және көп шығын шығуды талап ететін макет масштабын кішірейту тәсілін пайдаланады). Тәжірибелік сынау ма- кеті сынаққа түскен заттардың қарапайым түрлері мен олардың бөлшектерін қүрастыру үшін қолданылады.Маньеризм (ит. тапіега — әдет, үлгі, на- қыш) — Батыс Еуропада XVI ғасырда, ренес- санстан бароккоға өту кезінде әр түрлі өнер са- лаларында тараған көр- кемдік ағым. Манье- ризм Қайта өрлеу дәуірінің құлдырау жағдайларын көрсетті, ол кездегі шығарманың мақсаты ренессанс өнерінің «идеалды» үлгілерінің ізін басу болды, бірақ оларға терең мазмұн және ақыл тән емес. Италия- дағы маньеризм өкіл- дері: кескіндеме сала- сында — А. Бронзино, Ф. Пармиджанино, сәулетші әрі |
| Метопа — төртбұрышты, кейде шаршы түріндегі ре- льефтелген, көбінесе мүсінмен безендірілген таңталар.
Миксбордер (ағыл. тіх — араластыру, ЬоЫег — жиек, әдіп) — жабайы өсімдіктер отырғызылған көп ңатарлы көшет. Олардың құрамы ерте көктемнен бастап күздің соңына дейін гүлдейтін өсімдіктерден тұрады. Мимесис (гр. тітезіз — еліктеу, қайталау) — ежелгі замандағы суретшілердің негізгі шығармашылық әдісі. Барлық өнер мимесиске негізделгендіктен, ежелгі ағар- тушылар бұл түсініктің маңызын әр түрлі үғындырған. Пифагоршылдардың пікірі бойынша, музыка «аспан әлемінің үйлесіміне» еліктеген. Демокрит өнер жалпы түрде (адамның өнімді шығармашылық қызметі ретінде) жануарларға еліктеуден (үй салу — ңарлығашқа, өлең айту — құстарға) туындайды деп көрсетеді. Платон «еліктеу — барлық шығармашылықтың негізі» деген. Поэзия, мысалы, шындың пен рахатқа еліктеуі мүмкін. Мимесистің эстетикалық концепциясы Аристотельге тиісті. Ол бойынша, шындықты тура көрсету (заттарды айнытпай табиғи күйінде) шығармашылық ой-өрістің қызметі (олар туралы түсінік, ой, сөз сипаты) және иде- алдау (олар қандай болуы керек туралы). Шығармашы- лық мақсаттарына байланысты суретші өз кейіп- керлерін әдейі көтермелеп және идеалдап немесе |
| күлкілі, көріксіз түрде, не кәдімгі күнделікті өмірде көрсетеді. Аристотельдің түсінігі бойынша, мимесистің өнердегі мақсаты — білім алу және еңбектен алған рахат сезімін арттыру, затты зерттеу және аныңтау. Ежелгі суретшілер Аристотельдің М. жайлы үғымын ерекше- леген. Ғасырдың ортасында мимесис термині жаңа маз- мүнға ие болып, концепция одан арғы дамуын еліктеу теориясында тапты.
Миниатюра (лат. тіпіит — киноварь (сынап алуда қол- данылатын қызыл түсті минерал, осы минералдан шыққан бояу) және сурик (қызыл-сары немесе қызыл- қоңыр минерал) — 1) әсем бейнелерге бай, техникалық әдістері, фактурасы, заттың құндылығы әр түрлі, көлемі шағын көркем шығарма; 2) көлемі шағын әдебиет, цирк, театр өнерінің туындысы (пьеса, интермедия, әңгіме, скетч, хореографиялық, музыкалық немесе эст- радалық қойылым, т.б.); 3) көлемі кішірейтілген кез келген объект. Бейненің көркемдік, әсемдік ерекшелігі, кескінде- мелі және иілімді мәдениеті — ұлттық көркемдеу стилінің негізінде, құралдың техникалық орындалуын- да (терінің ерекше иленуі, ағаш, сүйек, эмаль, темір, қымбат тас, т.б.). Миниатюра өнері ежелгі кезден белгілі және IV ғасырда кітаптардың көркем әсемделуімен қатар дамыған (Византия, Иран, Үндістан, Батыс Еуропа, |
| Ежелгі Русь, Орта Азия). Кескіндеме миниатюрасының византиялық дәстүрі осы өнердің Батыс Еуропа және Ежелгі Русь жерінде дамуының негізін ңалады. Миниа- тюра көркемөнердің шіркеу қозғалыстарымен бірлестігі маңызды болып жатқан кезде қүрылған. Жарқын бояу- лар, алтын жылтыр, өрнекке бай сызықтар бейнесі ерек- ше көрініс берген. ХУІІ-ХІХ ғасырларда жіңішке жазу әдісі миниатюралық кескіндемелік портреттің пайда бо-луына әкелді. Мода немесе сән — бір мерзімде пайда болып, уақыт Бүл экономикалық, мәдениет- та, т.б. салаларда да болады. Мода адамдардың өмір Модерн (фр. тосіегпе — жаңа) — ХІХ-ХХ ғасырлардағы |
| стильге) ңарсы. Модерннің ерекшелігі — үйлесімдеудегі жоғары тәртіп, анық эстетизм, майысңан ағынды сы- зыңтардың әсем ритмі, ұлттың роман ағынына еліктеу, суретшінің жеке басы тапңырлығына басым көңіл бөлу. Модерн бағытының өкілдері (Ч.Р. Макинтош, А. Гау- ди, Ф.О. Шехтель, т.б.) ортаның қызметтік құрылуына, жаңа құралдарға (темір, шыны, керамика) қараған. |
| Монументті өнер (лат. тпопитепіит — ескерткіш) — көркемөнер түрі. Ғимараттардың ансамбліне кіретін мүсінді, кескіндемелі жөне мозаикалы тұлғалардан тұратын монументті өнер сәулет өнерімен тығыз байла- нысты, өйткені өнердің бұл саласында өзінің көркем бейнесін, стилін, мәнін жақсы анықтайды. Монументті өнер бейнелері ірі болып келеді, сонымен оның маңыз- дылығы, идеялық мағынасы көріне отырып, оған эсте- тикалық сананы — монументтілікті тиісті етеді.
Морфология — заттардың өзінің қызметіне, құралы- на, дайындалу тәсіліне және қорыту барысында дайын- далған жағдайларға байланысты құрастырылған құрамы, бейнесі. Морфологиялық құрылыстың екі жа- ғын анықтауға болады: бейне және техникалық |
| қызметін. Морфология — дизайнерлік жобалаудың негізгі бөлігі, өйткені дәл осы жағдайда дизайнер ойла- ры, идеялары орын алады.
Мулине (фр. тоиіітеі) — кесте тоқуға арналып шира- тылған жібек, шыт, т.б. жіптер. Муляж (фр. тоиіаде — қалыпқа құю) — заттың бетін, құрылысын, түсін, бейнесін айнытпай көрсететін жаса- лым. |
Автор публикации
