Рубрика: Қазақ тілі

“Үйірлі мүше” деген термин қазақ тіл білімінде де, түркі тіл білімінде де таңсық емес. Үйірлі мүше жайлы өз көзкарасын білдіріп, құнды пікір айткан — С.Жиенбаев. Алайда С.Жиенбаев оларды құрмалас сөйлем компоненті ретінде таниды. Қ.Шаукенов...

  Тұйық етістік (кейде қимыл есімі, қимыл атауы) етістіктің мағына жағынан да, түрлену жүйесімен де ерекшеленетін функциялық формаларының бір түрі. Барлық етістік формалары жіктеліп, жақтық, шақтық мағынаны аңғартса, кимыл есімінде ондай белгі жоқ. Керісінше,...

  Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері түрлаулы мүшелер арқылы берілген сөйлемдегі ойды орны, максаты, уақыты, обьектілік тұрғыдан, сондай-ак түр- түс, сын-сапа жағынан толыктырады. Оларға қосымша мән беріп, сөйлемді кеңейтеді, оның мазмұнын толықтай ашып түрады. Олар, әдетте,...

  Көсемше атауын казак тіл білімінде А.Байтұрсынұлы енгізген. Бұл сөздің мағынасы көсем сияқты үнемі алдыда тұрады дегенді білдіреДІ» “ Көсемшелер тұлғалык жағынан да, магыналық жағынан да тиянақсыз болғандыктан, қысқа кайырылып, өзінен кейін тиянактаушы етістікті...

  Тұрлаулы мүшенің негізгісі болып саналатын бастауыш сөйлемде басты кызмет аткарады десе болады. Сөйлемдегі берілетін ойдың ұйыткысы болумен бірге, орналаскан орнына карай сол ойды толық, дәл жеткізуге бірден-бір себепші сөйлем мүшесі. Әр сөйлем мүшесінің...

  Етістіктің функциялық формаларының бірі — есімше. Есімше мағынасы жағынан етістіктерше болымды жэне болымсыз, салт-сабақты болып бөлініп, жақтық, шақтық мағынаны аңғартады. Бірақ түрленгенде есімдерше көптеледі, септеледі, тэуелденеді. Осы ерекшелігіне байланысты сөйлемде атрибуттық және предикаттық...

  Бір негізді сөйлемдердің бір түрі — атаулы сөйлемдер. Бұл сөйлемдердін кұрамында бастауыш, баяндауыш болып өзара катынасқа түсетін мүшелер болмайды. Сөйлемнің құрамында атау ретінде жұмсалған негізгі, тірек мүше болады: Атау сөз сөйлемде негізгі, тірек...