31 марта, 2018 22:58
Өмірдегі заттардың сындьщ белгілері өте көп, касиеттері де сан алуан. Сонымен байланысты сын есімдер заттың әр алуан сыр-сипаттары мен белгілерін тікелей де, басқа заттардың катыстары аркылы да білдіреді(6, 176). Сол себепті сын есімдер семантикалык жағынан үлкен екі топка бөлінеді: 1)сапалык сын есімдер; 2)қатыстьщ сын есімдер.
» Сын есімдерді мағыналык жағынан осылай екі топқа бөлу- ертеден келе Ікатқан дэстүр. Мысалы, А.Байтұрсыновтың “Тіл-кұрал” окулығының 1915 исылы шьщқан 2- бөлімінде сын есімдерді тек сыпы, сыр сыны деп екіге бөлген және ғальГм бұлардың эркайсысына сипаттама берген. “Тск сыны Нәрсенің тегін көрсетеді,» — дей келіп, оған агаш аяқ, күміс ңасьщ, алтын жүзік т.б. мысалдарды келтірген.
Ал “Сыр сыны нәрсенің ішкі, тысқы сырын, реңін ягни түрін, түсін, тегін, тұлгасын, пішінін, жайын, күйін көрсетеді,”-деп, биік, аласа, жуан, жіңіиіке, толық, нэзік, арық, семіз, қызыл, көк секілді мысалдармен көрсетілген. Әрине тек сынына келтірілген мы-салдарда түбір күйіндегі екі зат есім бір-бірімен тіркесіп келіп, бірін-бірі аныктап түр, яғни аяқтың агаштан, касықтың күмістен, жүзіктің алтыннан жасалганын білдіріп.аныктауыштық кызмеіте түр, бірак олар(ағаш, күміс, алтын) сын есім емес, сөз табы жағынан зат есім создер екендігі кейінгі ғалымдар еңбектерінде дэлелденген жайт
Ал сыр сынына берілген аныктама, мысалдары қазіргі оку-лықтардағы сын есімнің сапалык деген магыналық тобына келеді, сондықтан ғалымның сын есімдерді осылай топтап атауының үлкен мәні бар.
Сын есімнің шырай категориясын арнайы зерттеген (1951) жэне 1957 жылғы академиялық грамматикада “Сын есім” такырыбын жазған Ғ.Мұсабаев сын есімдерді сапалык жэне катыстық сын есімдер деп екіге бөлген.
Автор публикации
