18 февраля, 2018 18:23
Үғымдық ойлау нақтылықтың анағүрлым терең, мөнді бейнеленуі болып табылады. Белгілер мен сөздер үғымдарды білдіру қүралдары немесе олардың түзілу қүралдары қызметін атқарады. Теориялық үғымдар мазмүнының ерекшелігі дөл осынысымен анықталады. Көсіптік оқытуда үғымдарды түсіну мен игеру оларды қалыптастыруды ғылыми үйымдастыру процесінсіз мүмкін емес. Алайда мүндай процесті саналы басқару ұғымның өзінің ерекшеліктері мен мәні туралы білімді де, техникалық үғымдардың қалыптасу процесінің зандылықтары мен өзгешеліктері туралы білімді де талап етеді.
Теориялық оқытудың мазмұны сөйкес техникалық ғылым- дардың негізін білдіретін техникалық пөндерді құрайды. Тех- никалық ғылымдардың пөні техникалық практиканың объектілері болып табылады. Электротехника теориясында бұл қорытылған техникалық құрылғылар: құрылғының элементтері, электр тізбектері, электротехникалық құрылғылар, электр тораптары мен жүйелері жөне т.б.
Техникалық пөндер жүйесінде ұғымдар танымдық бейнелердің функционалдық қолданысын қорытындылайды, өрекет принципінің негізіне жататын физикалық процестерді жөне негізгі конструкциялық параметрлерді сипаттайды.
Үғымдардың төмендегідей сипаттамаларын бөліп көрсетеді:
- үғымның мазмұны (қарапайым жөне күрделі);
- ұғымның көлемі (жалқы, кешенді, категория);
- берілген үғымның басқа ұғымдармен байланыстары мен қатынастары (тектік жөне түрлік; тең мағыналы, қайшы; сый- ымсыз, қатар бағынышты, қарама-қарсы).
Танымдық қүрылым ретінде ұғым оқыту процесінде өлеуметтік төжірибе мен техникалық практиканы тануға бағытталған белсенді ой еңбегімен тікелей байланысты. Оқыту процесіндегі оқушы- лардың игеруі тиіс өлеуметтік тәжірибенің бір бөлігі оқулық- тардың мөтіндеріне енгізілген. Мәтін — бұл оқушылардың ақыл- ойын дамытудың маңызды құралы жөне коммуникациялық білімнің заттанған формасының негізгі қүралы.
Семиотикалық тұрғьвдан алғанда “мөтін белгілік нақтылық — тілдік континиуумның ерекше бөлігі… сананың объек- тивтендірілуінің формасы ретінде көрінеді. Мәтін жалпы концеп- цияның біртұтас семантикалық-мәндік құрылымына функционал- ды біріктірілген, маңыздылығы мен күрделілігі өр түрлі деңгейдегі мөндік бірліктердің кейбір жүйесін білдіреді” /7, 946./.
Ғылыми-техникалық мөтінді түсіндірудің өрекеттік төсілі түрғысынан алғанда, көрсетілген айырмашылықтарды таным- дық өрекеттің кезеңдерін, оның нәтижесі — білімді белгілейтін ұғымдарды, категорияларды, концепттерді қолдану, дамыту жөне жетілдіру жөніндегі өрекеттің шеңберінде ескеру қажет.
Техникалық пөндерді үйрену барысында әр түрлі инструктивті мөтіндермен жиі үшырасуға тура келеді. Инструктивті мөтіндерді түсінудің өлшемі вербалды тілден нақты тілге аудару болып табылады.
Автор публикации
