27 февраля, 2018 20:21
Кез келген өрекетті сипаттаудың екі деңгейі болады: эмпи- рикалың және теориялық. Біз кез келген оқытушының өдіс- темелік іс-өрекетке бірден кірісіп кете қоймайтынын айқында- дық. Бастапқыда жас педагогті өз пөнін оқыту процесі, оқыта- тын пөні бойынша сөтті төсілдерді, әдістемелік қүралдарды іздестіру, сабақты материалды-техникалық қамтамасыз етудің, оқу материалдарының, көрнекіліктің қүралдарын таңдау қызық- тырады. Оқытудың нөтижелері үшін әдістемелік қызметтің маңыздылығын сезінуге 1 жылдан 3 жылға дейін уақыт кетеді. Бүл кезеңдегі педагогтің өдістемелік қызметінің ерекшелігі — жалпы педагогикалық қызметтегі әдістемелік компоненттің айқын емес сипаты.
Әдістемелік қызметтің оқытушылық қызметпен салыстыр- ғанда сапалы түрде басқа сипатқа ие екендігін сезіну оқыту- шыға білімдер мен дағдылар жүйесінің қалыптасу нөтижелеріне өдістемелік қүралдардың (өнімдердің) ықпалының маңыздылы- ғын түсінуге көмектеседі. Өдістемелік қүралдармен жүйелі түрде айналысатын оқытушы-әдіскер кәсіби әдістемелік жүмыстың субъекті болып табылады. Оның әдістемелік қызметінің нәтижелерін негізінен оқушылар пайдаланады.
Әдістемелік жүмыс тәжірибесін қорытындылау процесі педа- гог-өріптестердің назарын тартумен міндетті түрде байланысты. Бүл осы тәжірибені конструкциялау, жүйелеу жөне тасымалдау міндеттерін қояды, ал бүл өз кезегінде осы қызметті прак- тикальщ деңгейден теориялық деңгейге аударады жөне оны көсіптік қызметтің дербес саласына рәсімдеу қажеттілігін тудырады.
Әдістемелік жүмыс кәсіптік өдістемелік қызметке айналады жөне ол әр түрлі мақсаттардағы, өдістердегі, оқыту әдісте- мелеріндегі, оқытушы бағдарламалардағы, оқытушы модульдердегі жөне т.б. белгілік-пөндік жүйелерде белгіленген күрделі реттеуші қүралдарды даярлауды қамтамасыз етеді және оған жағдайлар туғызады. Мүндай деңгейдегі өдістемелік қызмет арнайы ин- ституттардың ашылуымен пайда болады. Ресейдегі мүндай ин- ститут 1930 жылы ашылған Еңбектің орталық институты (ЕОИ) болды. Оның жүмысының нөтижесі сол кездері өнеркәсіпті көтеру үшін тек көсіби жүмысшылар мен шебер-нүсқаушылар- ды (инструкторларды) дайындаумен ғана шектелмей, сонымен бірге кейінірек пайда болған өндірістік оқытудың модульдік жүйесінің прототипі болған өндірістік оқытудың жаңа жүйесін — моторлық-жаттықтырушылық қүрылуымен де сипатталды. Көсіби шебер орындалған өдістемелік қүралдардың арқасында өндірістік оқытуға ең алғаш практикалық тәсілдерді өңдеу үшін жазбаша нүсқау беру (инструктаж), тренажерлық кешен- дер жөне т.б. енгізілді.
Қарастырылып отырған деңгейдің өдістемелік қызметінің субъектілері өдістемелік жүмыстары оқытушылық қызметке ілеспейтін, бірақ кәсіби қызмет саналатын, педагогикалық про- цесс үшін оқыту қүралдары жүйесін қүрастыратын педагог- технологтар болып табылады.
Педагог-технолог — бұл өз бойында іс-әрекеттік (білім беруші- төрбиелеуші) жөне мета іс-әрекеттік (үйымдастырушылық- өдістемелік) функцияларды органикалық түрғыда біріктіретін интегралды типтегі маман.
Мүндай маманның қызметінің объектілеріне оқу ақпараты- ның макро-қүрылымдары жатқызылады. Бүл — оқу бағдарла- малары, окулықтардың, оқу қүралдарының кешендері, техни- калық қүжаттама, ғылыми мақалалар және ақпарат банкілері, аймақты дамытудың экономикалық, технологиялық бағдарла- малары. Теориялық деңгейдегі өдістемелік қызметтің пөні оқыту- дың практикасында өнімді жөне жүйелілік, қайта өнімділік белгілеріне ие болатын оқытудың өдістемелері мен технология- ларын, оқытудың әдістерін қүрудың, конструкциялаудың төсілдері болып табылады.
Берілген деңгейдегі әдістемелік қызметтің өнімдеріне ди- дактикалық-өдістемелік кешендер жатады және олар мыналар- дан түрады:
- аймақтық стандарттар;
- пәндердің оқу бағдарламалары;
- оқытудың кешенді қүралдары;
- оқытудың өдістері;
- оқытудың технологиясы.
- кестеде әр түрлі деңгейлерде әдістемелік қызмет атқара- тын субъектілердің өзара әрекеті көрсетілген.
Әлеуметтік тапсырыс
Экономикалық ахуал
42-кесте. Әдістемелік қызметтің субъектілерінің және
объектілерінің, нөтижелерінің өзара байланысының кестесі.
Әдістемелік қызмет саласындағы көсіби түлға бір жағынан қоғам мен өндірістің талаптар жүйесін, мақсаттары мен мін- деттерін қанағаттандыруы тиіс, екінші жағынан оқыту практи- касын оқытушының арнайы жасақтаған оқу-бағдарламалық қүралдар кешенімен қамтамасыз етуі тиіс білім беру жүйелерін жобалаумен, даярлаумен және конструкциялаумен айналысады.
Автор публикации
