27 января, 2018 17:33
Жоғарыда атап өткеніміздей, оқушылардың білімдері мен щеберліктері хабарларды ңолдану жағынан алғанда тиімді (продуктивтік) жөне тиімсіз (репродуктивтік) болып келетін қызмет саласында айқындалып отырады. Оқу қызметінің бұл екі түрінің өрқайсысының жеке де, немесе жоғарыдан жасала- тын белгілі бір көмек арқылы орындалуы да мүмкін. Репро- дуктивтік қызметте мүндай көмектің қатарына оқытушының түсіндірмесін, нүсқауларды, анықтаманы, оқулықты және белгілі бір іс-әрекетті орындаудың ережелері жайындағы хабарлардың кез келген көзін жатқызуға болады. Ал продуктивтік қызметте сырттан келетін көмек дөл осындай алгоритмдер мен іс-өрекет- тер тәсілдеріне сүйенуге жөне жаңа алгоритмді алуға байланы- сты туындаған міндетке байланысты оларды өзгертуге байла- нысты болып келеді. Өзіндік продуктивтік оқу қызметіне — зерттеу элементтері, білім алу шығармашылығы, оқу қызметінің жаңа төсілдерін өз бетімен таба білу, оқушылар үшін субъективтік жаңа білімділік пен қабілеттілікті қалыптастыру жатады.
Оқушылардың білім алуға деген қабілеттерін сапалық жағы- нан алғанда әр-түрлі болып келетін дәрежелерге бөлуге болады. Өз кезегінде олардың өрқайсысы өзіне сай келетін оқудың мақ- сатын, игерілген оқу материалының сапасын сипаттайды. Біздің пайымдауымызша, оқу материалын игерудің көп тараған төрт дөрежесін бөліп алып қарастыруға болады: I — танып-білу; II — еске түсіру, III — эвристикалық; IV — шығармашылық.
Бірінші дөреженің тестілері көмек берілген оқушылардың білімдерін тексеруге арналған. Мүндай тесттерге жататындар: танып-білуге арналған тестер, айыра білуге арналған тестер, арақатынастарын белгілеуге арналган тестер.
Екінші дөреженің тестері бүрын өтіп кеткен оқу материал- дарын еске түсіру арқылы, өз беттерімен қолдана білетін оқушы- лардың қабілеттерін тексеруге арналған. Оларга жататындар: сҮрақтың дүрыстыгын анықтауға арналған тестер, жауапты өзгертуге бағытталған тестер; типтік ережелер мен алгоритмдерді пайдалану негізінде нақты есепті талап ететін типтік тапсыр- малар.
Үшінші дөреженің тестері оқушылардың нөтижелі эвристи- калық типтің әрекеттеріне қабілеттілігін тексеру мақсатында Қолданыс табады; оларга типтік емес тапсырмалар мен типтік емес жағдайларда шешімдер қабылдауға арналған тапсырмалар жатады.
Төртінші дәреженің тестері оқушылардың алған білімдерін Щьіғармашылық түрғыдан қолдана білу қабілеттерін анықтауға аРналған.
Төменде тестердің мысалдары келтіріледі.
- — ДӘРЕЖЕСІНІҢ ТЕСТТЕРІ.
МАМАНДЫҚ — жөндеуші-слесарь (темір ұстасы).
ПӘННІҢ АТЫ — арнайы технология.
ТАПСЫРМА. Төмендегі жұмыстарды орындау үшін қандай құрал-жабдықтар қажет:
1 .Тесіктерді бұрғылау. 2. Конус төрізді тесіктерді өндеу. 3. Бас винттер үтттін тесіктердің жоғарғы жағын өндеу. 4. Су ағатын жерлердегі тесіктерді бітеу. 5. Тесіктерді жоғары сапада өндеу. 6. Тесіктерді бұрғылау.
Қолданылатын құралдар:
а) — бүрғы; б) — қырнау; в) — қырғыш; г) — қашау.
Дұрыс жауаптардың ЭТАЛОНЫ: 1 — а; 2 — г; 3 — б;
4 — в; 5 — г;
6 — а,в.
Мәнді операциялар — 7.
П — ДӘРЕЖЕСППҢ ТЕСТТЕРІ.
МАМАНДЫҚ — жөндеуші-слесарь (темір үстасы).
ПӨН — арнайы технология.
ТАПСЫРМА. Конус төрізді тісті доңғалақтарды кіргізудің сапа- сын дақ түсіру арқылы тексерген кезде төмендегідей нөтижелер алынды:
- Доңғалақтың екі жағындағы тістердің ішінде таңба тек қана тістің жуан жағында ғана бар.
- Доңғалақтың екі жағындағы тістердің ішінде таңба тек қана жіңіпіке жағында бар.
- Таңбалар түтастай тілім болып тістердің жоғары жағына ғана орналасқан.
- Таңбалар тұтастай тілім болып тістердің тек қана төменгі жағына орналасқан.
Жөндеудің төсілдері мен себептерін анықтаңыз (кестені толты- рыңыз).
Эталон
| Тексеру
нөтижелерінід нүсқалары |
Себептері | Реттеу төсілдері |
| і | Доңғалақ
жетекіщден алыста |
Жетектегі доңғалақтың оң жақ ыдысындағы төсеніштің бір бөлігін сол жақ ыдыстың астына салу |
| 2 | Жетекнгі жөне жетектелуші доңға- лақтар арасындағы саңылау тар | Сол жақ ыдыстың төсеніштің бір бөлігін оң жағына төсеу |
| 3 | Тізбектегі саңылау кеңейген | Жетекші доңғалақтың ыдысы төсеніштің қалыңдығын азайту |
| 4 | Тізбектегі саңылау жеткіліксіз | Жетекші доңғалақтың ыдысы төсеніштің қалыңды- ғын ұлғайту |
Мәнді операциялар 8.
Мұндай тестілік бақылау жұмысындағы оқу материалын игерудің көрсеткіші — оқу материалын игерудің К коэффициенті болып табылады. Сөйтіп, дөл осы коэффициент бойынша берілген дөрежедегі оқу процесінің аяқталғандығы жайынан хабардар боламыз. Игеру коэффициенті оқушылардың М эталон тестің мөнді операцияларының дүрыс орындалуының санының белгілі бір дөрежеге сөйкес келетін тестің тапсырмасы бойынша орын- далуга тиісті N эталонындағы мөнді операциялардың жалпы санына қатынасын көрсетеді.
Қанағаттанарлық білім мен қабілетті қанағаттанғысыздан бөліп тұратын игеру коэффициентінің ауыспалы өлшемі ретінде 0,7-ні қолдануға болады. Жүргізілген зерттеулер мен төжіри- белердің нөтижесінде коэффициенттің дөл осындай өлшемі жағдайында оқушылардың қанағаттанарлық білім мен қабілетке ие болатындықтарына көз жеткіздік және олар оқуға игерудің келесі дөрежесінде көше алады.
Игеру коэффициентінің негізінде балдық бағаны да анық- тауға болады. Мүндай кезде төмендегі ықтимал қарым-қатына- старды басшылыққа аламыз: 5 бағасы — К>0,9; 4 бағасы —
К(0,8 — 0,9; 3 бағасы — К(0,7 — 0,8; К<0,7 кезінде қанағатта- нарлық баға қоюға болмайды. Игеру коэффициенті білім мен қабілеттіліктің балдық бағаларын анықтау кезінде игеру коэффицентінің де жөне бағаның да тестің орындалу сапасын белгілі бір дөрежеде ғана сипаттайтындығына көз жеткізуге болады. Сонымен қатар “3″,“4″, “5” бағалары қойылатын игеру коэффициентінің көрсетілген шектерінің шартты жағдайда бо- лғанның өзінде де бағаларды анықтаудың сезімдік жағдайларға Қарағанда диагностикалық сипаты өлдеқайда басым болады.
Автор публикации
